Con người và vượn người có nhiều đặc điểm ngoại hình giống nhau, một số loài vẫn giữ nguyên và một số loài thì tiến hóa, nhưng luôn có một điểm khác biệt chính là loài linh trưởng có đuôi còn con người thì không. Một nghiên cứu mới đã xác định chính xác đột biến trong gen được gọi là TBXT dẫn đến việc không đuôi này ở người. Đuôi ở động vật được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, nhưng ở con người, nó lại vô dụng.
Một nghiên cứu do Bo Xia, nghiên cứu sinh tiến sĩ sinh học tế bào gốc tại Trường Y Grossman thuộc Đại học New York (Mỹ) thực hiện và công bố trên tạp chí bioRxiv cho biết, con người không có đuôi là do một đột biến gen đơn xuất hiện ngẫu nhiên vào khoảng 20 triệu năm trước, sau đó gen đột biến này truyền lại cho con cháu.
Việc nghiên cứu về đuôi của Bo Xia bắt đầu từ chuyến xe Uber gập ghềnh năm 2019 khiến xương cụt bị tổn thương, từ đây Bo Xia bắt đầu suy nghĩ nhiều đến lý do tại sao con người không có đuôi và quyết định làm luận án tiến sĩ về đề tài này.
Câu hỏi "tại sao con người không có đuôi?" thực ra được khoa học quan tâm từ lâu, nhưng chưa có nghiên cứu chuyên sâu về nó. Hóa thạch linh trưởng đầu tiên, có niên đại 66 triệu năm có đuôi. Nhưng vào thời điểm sau đó một loài vượn có tên Proconsul xuất hiện sau 40 triệu lại không còn đuôi nữa.
Charles Darwin lần đầu vẽ ra ranh giới giữa động vật linh trưởng và con người vào thế kỷ 19, nhưng ông chỉ đề cập rằng con người đã từng có đuôi. Năm 1859, Darwin viết : "Tôi tin rằng xương cụt Os có thể gắn vào một số cơ nhất định, nhưng tôi không chắc đó là một chiếc đuôi".
Để tìm hiểu sâu hơn, Bo Xia đã nghiên cứu xem đuôi hình thành như thế nào trong phôi thai, đồng thời so sánh DNA của những con vượn không đuôi với những con có đuôi. Kết quả đã tìm thấy một đột biến trong gen TBXT mà con người cũng có. "Thật bất ngờ với phát hiện khá trùng lặp và đáng kinh ngạc", Itai Yanai, cộng sự của BoXia nhớ lại.
Để kiểm chứng cho chắc chắn, Bo Xia và các đồng nghiệp đã tiêm vào cho chuột đột biến có trong gen TBXT được tìm thấy ở người và vượn. Kết quả, những con chuột không mọc đuôi hoặc chỉ mọc đuôi ngắn. Nói cách khác, đã tìm ra đột biến ức chế sự phát triển của đuôi. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng thừa nhận, các gen khác cũng có tác động, hơn nữa, ở chuột, chúng phản ứng với đột biến theo những cách khác nhau. Riêng ở người lại đều có chung một xương cụt.
Mặc dù Bo Xia và các đồng nghiệp của ông đã tìm ra lý do tại sao tổ tiên chúng ta ngừng phát triển đuôi, nhưng vẫn còn rất nhiều câu hỏi liên quan đến sự kỳ quặc của quá trình tiến hóa mà con người chưa hiểu hết. Đặc biệt hơn là vai trò của cái đuôi ở loài vật. Chẳng hạn con vượn cụt đuôi không mất thăng bằng, rơi khỏi cành và chết, và di truyền ở đây có vai trò gì . Đối với con người, việc thiếu cái đuôi lại xảy ra rất "suôn sẻ", đuôi phát triển thành cơ xương chậu khỏe mạnh, giúp loài người có những bước đi đầu tiên khi đứng thẳng. Với những nghiên cứu này, các nhà sinh vật học nghi ngờ tới một thứ, đó là đi bộ, thay vì leo trèo nên không có đuôi sẽ mang lại nhiều tác dụng. "Lợi thế tiến hóa cụ thể đối với việc mất đuôi không rõ ràng, mặc dù nó có thể liên quan đến sự vận động, nhưng rõ ràng chọn lọc tự nhiên ở đây là rất quan trọng", Bo Xia cho hay.
Thực tế, di truyền có thể bẻ cong các quy tắc như một nghiên cứu năm 2019 do nhóm các nhà khoa học Ấn Độ Pramod Janardan Giri và Vaibhav Sharadrao Chavan thực hiện đăng trên tạp chí Asian Journal of Neurosurgery đối với trường hợp hiếm gặp của cậu bé 17 tuổi với chiếc đuôi dài 18 cm. Phát hiện thấy nguyên nhân gây ra tật nứt đốt sống L5 và S3-S4.
Theo nghiên cứu, chỉ có "40 trường hợp người có đuôi được báo cáo". Trong trường hợp của thiếu niên này, đuôi của anh ta dài đến mức đã khiến các nhà khoa học phải ngạc nhiên. Theo cha mẹ của cậu bé, chiếc đuôi được tạo ra là "món quà từ thần khỉ Hindu có tên Hanuman", nên gia đình đã dùng tên này để đặt cho con trai.
Khắc Nam
Theo AIC/NCBI