Từ những tòa nhà chọc trời tại Bangkok đến các khu chợ sầm uất tại Yogyakarta, người dân Đông Nam Á đang sử dụng công nghệ số ngày một nhiều hơn. Tính riêng năm 2020, có 40 triệu người lần đầu tiên lên mạng và thực hiện nhiều hành động khác nhau như mua sắm, họp hành, học tập hay khởi nghiệp.
Traveloka là một trong những công ty tiên phong trong khu vực đáp ứng nhu cầu dịch vụ số bùng nổ. Là kỳ lân công nghệ được định giá hơn 3 tỷ USD, startup đã chuyển mình sau 10 năm thành lập, từ một đại lý du lịch trực tuyến đến siêu ứng dụng phong cách sống. Chủ tịch Traveloka Caesar Indra nhận xét, Đông Nam Á là một thị trường thú vị, tăng trưởng nhanh chóng, sở hữu tầng lớp trung lưu hiểu biết về kỹ thuật số và chưa được phục vụ đúng mức.
Bỏ Harvard mở Traveloka
Với hầu hết mọi người, Ferry Unardi không phải cái tên quen thuộc. Tuy nhiên, nếu là người yêu thích xê dịch, có lẽ bạn đã nghe qua Traveloka ít nhất một lần. Traveloka không chỉ là một trong những website phải ghé để đặt vé máy bay hay tour du lịch, mà còn là một trong các startup nổi tiếng nhất Indonesia.
Nếu như hầu hết nhà sáng lập startup đều có câu chuyện tương tự nhau về động lực thúc đẩy họ khởi nghiệp, câu chuyện của Traveloka có chút khác biệt. Unardi không xem bản thân là doanh nhân, mà là một kỹ sư nhiều hơn. Với một người chuyên lục lọi các lỗi (bug) trong phần mềm và học toán học tại Đại học, làm việc tại Microsoft, khởi nghiệp là điều “hài hước nhất” mà Unardi nghĩ đến.
Sau 3 năm làm cho Microsoft, Unardi nhận thấy mình không phải kỹ sư giỏi nhất và quyết định tìm kiếm cơ hội khác. Trong một lần bất chợt, anh đặt vé sang Trung Quốc để xem thị trường có gì. Anh phát hiện ngành công nghiệp này khá hấp dẫn nhưng phải đến một thời gian sau, ý tưởng mới hình thành.
Ferru Unardi Do thường xuyên bay từ Mỹ về Indonesia, Unardi cảm thấy nỗi khó chịu ngày một tăng lên khi không thể dễ dàng đặt vé máy bay vì luôn gặp khó khăn khi tìm đường bay. Đó là lúc chàng trai 23 tuổi yêu toán học ra khỏi vùng an toàn và bước vào “thời gian áp lực nhất” cuộc đời.
Unardi không bắt tay khởi nghiệp luôn như nhiều người khác mà ngược lại, do không có kinh nghiệm kinh doanh và ý tưởng nào, anh đăng ký học MBA tại Harvard. Kế hoạch của anh là hoàn thành chương trình học để có đủ kinh nghiệm quản lý công ty. Dù vậy, chỉ sau một học kỳ, kế hoạch của anh lại thay đổi.
“Tôi nhớ có nhiều người đặt câu hỏi khi tôi bỏ học, nhưng chuyện đã rồi. Đó là quyết định rất khó khăn, với tôi và cả với đối tác, người đang làm cho LinkedIn. Tuy nhiên, chúng tôi mới 23 tuổi, đủ trẻ để phạm lỗi” và không còn thời điểm nào tốt hơn”. Thời điểm này, thị trường vé điện tử bắt đầu phát triển tại Indonesia và các công ty như Ticket đã huy động vốn thành công. Nếu không nhảy vào, Traveloka sẽ bỏ lỡ chuyến tàu.
Những ngày đầu tiên, Traveloka khác hoàn toàn với hiện tại, chỉ là một nền tảng tổng hợp và tìm kiếm chuyến bay. Lý do là vì Unardi và đồng nghiệp đều là kỹ sư, họ tìm thấy sự an ủi khi “chơi” với toán học và công nghệ khi tìm kiếm chuyến bay. Dù vậy, người dùng cần nhiều hơn thế. Rất nhanh chóng, họ nhận ra vấn đề không chỉ nằm ở tìm kiếm chuyến bay, mà còn là giao dịch. Khách hàng không hài lòng khi phải dùng nhiều dịch vụ để hoàn tất quy trình thanh toán và sứ mệnh của Traveloka là giải quyết điều đó.
Từ nền tảng du lịch đến siêu ứng dụng phong cách sống
Thay đổi lớn nhất của Traveloka nằm ở phong cách quản lý nhóm. Họ chuyển từ một nhóm 8 đến 10 lập trình viên sang một nhóm thực sự với các bộ phận như chăm sóc khách hàng khi phải xử lý tiền bạc của mọi người và có trách nhiệm lớn hơn họ tưởng tượng. Traveloka học được rằng, một startup không thể sống chỉ dựa vào Internet, mà phải trở thành một công ty có nền tảng và hiện diện trên Internet. Do hạn chế về kinh nghiệm quản lý, điều hành doanh nghiệp hiệu quả là một thách thức với Unardi. Anh tìm đến cuốn sách của bậc thầy khỏi nghiệp Ben Horowitz và biết được bí quyết chính là xây dựng một đội ngũ phù hợp.
Một khó khăn nữa với Traveloka là các công ty lớn, đặc biệt là hàng không, không sẵn lòng hợp tác với các startup nhỏ bé, thậm chí còn không thèm để mắt đến. Để khắc phục, Unardi bám vào luận điểm: “Nếu làm ra dịch vụ tốt, mọi người sẽ đến với bạn”. Traveloka phát triển một dịch vụ mà mọi người muốn sử dụng, giúp xây dựng nền tảng người dùng lớn hơn và từ đó, nhận được sự chú ý từ các hãng hàng không chỉ sau một thời gian ngắn.
Chìa khóa dẫn đến thành công của Unardi là đã thuyết phục được các hãng hàng không và khách sạn hợp tác với Traveloka. Công ty có quan hệ đối tác với hơn 100 hãng hàng không trong và ngoài nước, phục vụ hơn 200.000 đường bay khắp thế giới. Ứng dụng Traveloka được tải hơn 40 triệu lượt, trở thành ứng dụng đặt vé du lịch phổ biến nhất Đông Nam Á.
Ngành du lịch đã trải qua cuộc cách mạng trong 10 năm qua. “5 hay 10 năm trước, du lịch không dễ như ngày nay. Khi ấy, rất khó để tìm kiếm thông tin về việc đặt tour và giá cũng khá đắt. Hiện tại, với sự trỗi dậy của tiếp cận Internet và smartphone tại Indonesia, chúng ta đang sống trong kỷ nguyên số, nơi bạn có thể thu nhận thông tin dễ dàng, đặt chuyến đi và có nhiều lựa chọn giá rẻ”.
Những thay đổi ấy biến du lịch không còn là nhu cầu cấp ba mà là chu cầu chính của phần lớn mọi người, thậm chí quan trọng hơn cả mua sắm. Nền kinh tế giải trí trở nên phổ biến hơn. Mọi người đầu tư vào du lịch và phong cách sống nhiều hơn hàng hóa. Xu hướng diễn ra vài năm gần đây, khi mọi người có số giờ bay cao hơn, nghỉ tại khách sạn nhiều hơn, gặp gỡ nhau tại các nhà hàng mới. Để tận hưởng điều đó, họ thường chia sẻ khoảnh khắc trên mạng xã hội. Traveloka giúp họ tạo ra những khoảnh khắc này.
Không chỉ gắn bó với ngành du lịch, Traveloka đang có những bước tiến nhanh chóng trong thị trường công nghệ tài chính (fintech). Giải pháp tài chính của công ty được xây dựng dựa trên những hiểu biết trong ngành du lịch và bản địa hóa để phù hợp với từng khu vực. 24% người dân Đông Nam Á chưa được sử dụng dịch vụ ngân hàng, không được tiếp cận dịch vụ tài chính truyền thống như ngân hàng, cho vay, bảo hiểm. Để phục vụ phân khúc này, Traveloka cung cấp hơn 40 tùy chọn thanh toán và dịch vụ tài chính.
Đúng như những gì nhà sáng lập Unardi chia sẻ trước đó, Traveloka đang trên hành trình siêu ứng dụng phong cách sống. Theo Unardi, du lịch và phong cách sống bổ trợ lẫn nhau. Chẳng hạn, khi đến thăm một địa điểm mới, điều đầu tiên mọi người muốn biết sẽ là nơi nào có món ăn ngon nhất hay đi mua sắm ở đâu tốt nhất. Với Traveloka, họ có thể làm mọi thứ trên một nền tảng duy nhất.
Du Lam