Trong khi nhiều hãng dược phẩm từ lớn đến nhỏ như Pfizer, AstraZeneca và Moderna lựa chọn phát triển các loại vắc-xin COVID-19 với 2 liều tiêm, Johnson & Johnson lại chọn đi theo một hướng riêng để làm ra loại vắc-xin COVID-19 chỉ cần tiêm đúng một liều duy nhất.
Nhưng tại sao một liều tại tốt hơn hai liều?
"Simple is beautiful", đó là nguyên văn mà Tiến sĩ Matt Hepburn, trưởng nhóm phản ứng với vắc-xin COVID-19 của chính phủ Hoa Kỳ đã nói về vắc-xin COVID-19 của Johnson & Johnson. Ông cho biết các mũi vắc-xin COVD-19 đơn liều có thể giúp chúng ta chạy đua nhanh hơn trong cuộc chiến với virus SARS-CoV-2.
Trong khi các loại vắc-xin 2 liều cần tiêm cách nhau tới 3 tuần mới cho hiệu lực bảo vệ hoàn toàn, vắc-xin COVID-19 đơn liều có thể giúp người tiêm miễn dịch được với căn bệnh ngay từ sau mũi đầu tiên.
Tiêm một liều duy nhất cũng có nghĩa là công tác hậu cần để bảo quản vắc-xin và tiêm chủng sẽ diễn ra dễ dàng hơn. Các cơ sở y tế và trại tiêm phòng tập trung sẽ không cần lên danh sách những người đã tiêm để nhắc họ quay lại tiêm thêm mũi thứ hai sau 21 ngày.
Điều này đồng nghĩa nguy cơ tiếp xúc và tập trung đông người sẽ được giảm một nửa. Số lượng liều vắc-xin vận chuyển giữa các cơ sở y tế và giữa các quốc gia cũng giảm xuống một nửa. Nó cũng có nghĩa là công suất của kho lạnh sẽ tăng gấp đôi.
Đặc biệt, các loại vắc-xin COVID-19 tiêm 2 mũi như của Pfizer và Moderna hiện nay đều yêu cầu các kho trữ đông siêu lạnh từ -25 đến -75 độ C để bảo quản. Ở nhiệt độ tủ lạnh thông thường vắc-xin có thể bị hư trong 2 tuần, trước cả khi mũi tiêm thứ hai được phân phối.
Những con số này đòi hỏi một trong hai khả năng: Hoặc là bạn phải có đủ tủ đông siêu lạnh, hoặc là bạn sẽ phải chấp nhận nhập vắc-xin thành 2 đợt, nhân đôi gánh nặng logistics và hậu cần trên quy mô toàn cầu.
"Do đó, nếu vắc xin Johnson & Johnson thực sự có thể đạt được khả năng miễn dịch đơn liều, thì chắc chắn nó này sẽ trở thành loại vắc-xin được ưa chuộng trên toàn thế giới", giáo sư Carlos del Rio tại Đại học Emory, Hoa Kỳ cho biết.
Đây cũng là lý do mà Johnson & Johnson chấp nhận đặt cược tới 1 tỷ USD trong kế hoạch sản xuất 1 tỷ liều vắc-xin COVID-19 đơn liều cho toàn thế giới.
Các liều vắc-xin này đã được phát triển bởi công ty con của họ Janssen. Vắc-xin sẽ được chế tạo dựa trên một phiên bản virus adenovirus 26 (Ad26) gây cảm lạnh thông thường, nhưng đã được chỉnh sửa gen để làm mất khả năng lây nhiễm. Các nhà khoa học dự định sẽ cấy các gen protein bề mặt của virus SARS-CoV-2 sang "trung gian" Ad26 và sử dụng virus lai này để nghiên cứu vắc-xin.
Mục tiêu là khiến hệ miễn dịch của con người nhận diện được protein bề mặt trên SARS-CoV-2, không nhất thiết lõi của nó là Ad26 hay corona, hệ miễn dịch của con người cũng sẽ phát động cuộc tấn công tiêu diệt chúng. Chiến lược này trước đây đã được Janssen sử dụng trong các loại vắc-xin chống HIV, Ebola, Zika và virus hợp bào hô hấp.
Vắc-xin COVID-19 đơn liều của Johnson & Johnson hiệu quả tới đâu?
Chiến lược giảm thiểu liều có vẻ đã khiến Johnson & Johnson về đích muộn hơn trong cuộc đua vắc-xin khi mới đây, dữ liệu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III của J&J mới được gửi cho FDA để đánh giá.
Ngay sau đó, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã làm việc rất khẩn trương và vừa công bố một tài liệu 62 trang nói về hiệu quả của vắc-xin COVID-19 phát triển bởi J&J.
Theo báo cáo đánh giá này, một liều vắc-xin COVID-19 duy nhất của J&J sẽ cho hiệu lực sau 2 tuần kể từ khi được tiêm. Biểu đồ dưới đây sẽ cho bạn thấy tác dụng rõ ràng của loại vắc-xin đơn liều này:
Trong biểu đồ kể trên, đường màu xanh lam thể hiện số ca nhiễm COVID-19 sau khi được tiêm vắc-xin của Johnson & Johnson.
Bạn có thể thấy con số thấp hơn đáng kể so với đường màu đỏ, thể hiện tổng số ca nhiễm COVID-19 trong nhóm tiêm giả dược (Đây là những người cũng được tuyển mộ vào thử nghiệm lâm sàng, nhưng chỉ được tiêm nước muối vào người thay vì vắc-xin thật. Bản thân họ cũng không biết mình được tiêm một liều vắc-xin giả).
FDA cho biết dựa vào các dữ liệu trên, vắc-xin COVID-19 đơn liều của Johnson & Johnson cho hiệu lực tốt với khả năng phòng bệnh tới 67% sau 14 ngày và duy trì hiệu lực 66% sau 28 ngày kể từ khi được tiêm.
Mặc dù những con số này thấp hơn khá nhiều so với vắc-xin COVID-19 hai liều của Moderna và Pfizer (lần lượt cho hiệu lực tới 94 và 95%), nhưng sự so sánh có thể là khập khiễng bởi các thử nghiệm này đã được thực hiện trong các giai đoạn khác nhau của đại dịch, ở khu vực địa lý khác nhau và có thể virus SARS-CoV-2 đã biến chủng khác nhau.
Các chuyên gia hiện vẫn đang tranh luận về hiệu lực cuối cùng của vắc-xin đơn liều cho COVID-19 phát triển bởi Johnson & Johnson. Trước đó, công ty cho biết vắc-xin của mình cho hiệu lực tới 85% trong việc bảo vệ người tiêm khỏi mắc COVID-19 với triệu chứng nghiêm trọng và nguy kịch.
Thật vậy, trong toàn bộ nghiên cứu được FDA đánh giá, họ chỉ thấy 31 người nhập viện vì COVID-19: trong đó tới 29 thuộc nhóm tiêm giả dược và chỉ có 2 người được tiêm vắc-xin đơn liều của Johnson & Johnson Nghiên cứu cũng thống kê 7 trường hợp tử vong do COVID-19, tất cả đều ở nhóm giả dược.
FDA cho biết họ sẽ cấp phép cho bất kỳ loại vắc-xin COVID-19 nào đạt tới hiệu lực trên 50% để dùng trong trường hợp khẩn cấp. Vì vậy, sau đánh giá này Johnson & Johnson gần như chắc chắn sẽ có được giấy phép để đưa vắc-xin của mình ra ngoài thị trường vào tuần này hoặc đầu tuần sau.
Đây sẽ là loại vắc-xin COVID-19 thứ ba được chấp thuận tiêm tại Mỹ. Dự kiến Johnson & Johnson sẽ xuất xưởng ngay 4 triệu liều vắc-xin đơn liều cho thị trường nội địa và tăng lên 100 triệu liều từ nay đến hết tháng 6.
Sau đó, họ sẽ tăng công suất để sản xuất tới 1 tỷ liều vắc-xin COVID-19 trên quy mô toàn cầu. "Đây là một trong những sáng kiến lớn nhất, nếu không nói là vĩ đại nhất trong lịch sử Johnson & Johnson để cố gắng tạo ra một sự khác biệt giúp ích cho cả thế giới", Paul Stoffels,
Tham khảo AP, Businessinsider
Lấy link