Một nhóm nhà nghiên cứu giải mã mật mã 500 năm tuổi hé lộ âm mưu giết hoàng đế La Mã kiêm vua Tây Ban Nha Charles V, Guardian hôm 24/11 đưa tin. Charles là một trong những người đàn ông quyền lực nhất ở thế kỷ 16, cai trị vương quốc khổng lồ bao gồm phần lớn phía tây châu Âu và châu Mỹ trong thời gian trị vì hơn 40 năm.
Các nhà nghiên cứu ở phòng thí nghiệm Loria phía đông nước Pháp mất 6 tháng để giải mã bức thư do hoàng đế Charles V viết vào năm 1547 cho đại sứ của ông ở nước này. Trong thời kỳ hỗn loạn này, những cuộc chiến liên tục nổ ra và căng thẳng leo thang giữa Tây Ban Nha và Pháp, lúc đó đang nằm dưới sự cai trị của vua Francis I.
Lá thư của Charles V gửi cho Jean de Saint-Mauris bị lãng quên suốt nhiều thế kỷ trong bộ sưu tập của thư viện Stanislas ở Nancy. Cécile Pierrot, nhà mật mã học ở phòng thí nghiệm Loria, lần đầu tiên biết về sự tồn tại của bức thư trong một bữa tối năm 2019. Sau nhiều nỗ lực tìm kiếm, cuối cùng cô có thể đọc bức thư năm 2021.
Chứa chữ ký của Charles V, những dòng chữ trong bức thư rất bí ẩn và không thể đọc hiểu được. Sau quá trình làm việc miệt mài với sự hỗ trợ của máy tính, Pierrot nhận thấy sự quen thuộc ở khoảng 120 biểu tượng mà Charles V sử dụng. Toàn bộ từ ngữ trong thư được mã hóa bởi một biểu tượng và hoàng đế đã thay thế nguyên âm ở sau phụ âm bằng các dấu, có thể lấy cảm hứng từ tiếng Arab. Một trở ngại khác là Charles V sử dụng biểu tượng vô nghĩa để gây hiểu lầm cho bất kỳ kẻ thù nào tìm cách giải mã bức thư.
Bước đột phá đến vào tháng 6 khi Pierrot đoán ra nghĩa một cụm từ trong bức thư, sau đó cô và cộng sự giải mã thành công với sự giúp đỡ của sử gia Camille Desenclos. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng dựa vào lá thư khác từ Jean de Saint-Mauris, trong đó người nhận đã vẽ nhanh một dạng mã dịch ở bên lề. Theo Desenclos, bức thư góp phần xác nhận quan hệ xấu đi vào năm 1547 giữa Francis I và Charles V dù họ đã ký hiệp ước hòa bình trước đó 3 năm.
Nhóm nghiên cứu hy vọng có thể tiếp tục giải nghĩa những bức thư khác giữa vị hoàng đế và đại sứ của ông nhằm tìm hiểu chiến lược của Charles V ở châu Âu.
An Khang (Theo Guardian)
- Mật mã giấu trên chiếc dù của robot thăm dò sao Hỏa