Virus lập kỷ lục mới mang tên Pandoravirus yedoma nằm trong số 7 loại virus dưới đất đóng băng sống lại sau hàng nghìn năm. Loại virus ít tuổi nhất trong nhóm đã đóng băng 27.000 năm. Dù những virus này không phải mối đe dọa đối với con người, nhóm nghiên cứu đứng đầu là nhà virus học Jean-Michel Claverie ở Đại học Aix-Marseille tại Pháp cảnh báo nhiều loại virus khác phát lộ do băng tan chảy có thể dẫn tới dịch bệnh mới, IFL Science hôm 23/11 đưa tin.
Pandoravirus là thuộc chi virus khổng lồ được phát hiện lần đầu tiên năm 2013 và có kích thước lớn thứ hai trong số những chi virus đã biết sau pithovirus. Pandoravirus dài một micromet và rộng 0,5 micromet, có nghĩa loại virus này có thể quan sát được dưới kính hiển vi nhỏ. Mẫu vật 48.500 năm tuổi nằm trong lớp đất đóng băng vĩnh cửu ở độ sâu 16 m bên dưới đáy hồ nước ở Yukechi Alas, Yakutia, Nga.
Claverie và cộng sự trước đây từng hồi sinh hai virus 30.000 năm tuổi dưới lớp đất đóng băng vĩnh cửu, virus đầu tiên được công bố năm 2014. Cả 9 virus cũ và mới đều có thể lây nhiễm tổ chức đơn bào như trùng amip, nhưng không lây sang thực vật hoặc động vật. Tuy nhiên, nhiều virus đóng băng khác có thể rất nguy hiểm với con người, cây trồng và loài vật.
Khoảng 65% lãnh thổ Nga là đất đóng băng vĩnh cửu, loại đất đóng băng cả trong những tháng mùa hè. Nhưng khi nhiệt độ tăng do hiện tượng ấm lên toàn cầu, lớp đất rã đông, để lộ nhiều đồ vật và sinh vật bị chôn vùi hàng nghìn năm. Phát hiện mẫu vật virus nguyên vẹn như vậy dấy lên lo ngại về nguy cơ dịch bệnh.
Bắc Cực có dân cư thưa thớt hơn những nơi khác trên thế giới, nhưng ngày càng nhiều người đổ tới đó để khai thác tài nguyên như vàng và kim cương. Bước đầu tiên trong khai thác mỏ là đào lớp đất bề mặt, vì vậy con người càng dễ tiếp xúc với virus. "Chúng tôi vẫn chưa thể ước tính thời gian virus có thể lây nhiễm ở điều kiện ngoài trời (tia cực tím, oxy, nhiệt) cũng như khả năng chúng bắt gặp và lây nhiễm sang vật chủ phù hợp. Nhưng nguy cơ tăng lên trong bối cảnh ấm lên toàn cầu khi lớp đất rã đông ngày càng nhanh và ngày càng nhiều người sống ở Bắc Cực để kinh doanh mạo hiểm", nhóm nghiên cứu cho biết.
Nước tan chảy từ sông băng có thể đưa virus tới vật chủ mới, biến nhiều nơi ở Bắc Cực thành "mảnh đất màu mỡ tiềm năng để dịch bệnh xuất hiện". Các nhà nghiên cứu mô tả chi tiết 9 loại virus trên trang bioRxiv trong khi chờ thẩm duyệt từ chuyên gia.
An Khang (Theo Mail/IFL Science)
- Vì sao dơi có thể tạo ra virus chết người?