Các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Monash, Australia, mô tả quá trình có thể thúc đẩy sự ra đời của Kilauea, một trong những ngọn núi lửa còn hoạt động ở Hawaii. Nằm ở bờ biển phía đông nam Hawaii, Kilauea có niên đại ước tính 210.000 - 280.000 năm và nhô lên phía trên mực nước biển khoảng 100.000 năm trước. Tên gọi Kilauea trong tiếng Hawaii có nghĩa là "phun" hoặc "trải rộng", dùng để chỉ dòng dung nham thường xuyên trào ra.
Tiến sĩ Laura Miller ở Trường Khoa học, Khí quyển và Môi trường ở Đại học Monash, lần đầu tiên chứng minh các núi lửa Hawaii hình thành từ magma tiến hóa bên trong buồng magma sâu khác thường, cách mặt đất 89 km. Buồng magma là bể đá nóng chảy lớn nằm trong lòng Trái Đất.
Miller và cộng sự thu thập một số mẫu vật phun từ núi lửa Kilauea. Họ khám phá sự hình thành của mẫu vật thông qua thí nghiệm, bao gồm nung chảy đá tổng hợp ở nhiệt độ cao trên 1.100 độ C và áp suất, sau đó sử dụng một phương pháp mới để lập mô hình mật độ nguyên tố đất hiếm. Nhóm nghiên cứu nhận thấy mẫu vật chỉ có thể hình thành bởi quá trình kết tinh và kết tinh phân đoạn đá thạch lựu.
"Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy vai trò của quá trình kết tinh thạch lựu trong sự hình thành núi lửa, chứng tỏ việc phát triển buồng magma ở độ sâu lớn đóng vai trò quan trọng ở giai đoạn đầu khi núi lửa Hawaii ra đời", Miller cho biết trong nghiên cứu công bố hôm 27/5 trên tạp chí Nature Communications.
Năm 2018, Kilauea phun ra hàng tỷ tấn đá nóng chảy trong vụ phun trào phá hủy hàng trăm ngôi nhà, đồng thời khiến một hồ nước bốc hơi. Vụ phun trào này gây thiệt hại lớn nhất ở Mỹ từ sau vụ phun trào năm 1980 của núi lửa St. Helens ở bang Washington, theo nhà địa chất học kiêm chuyên gia núi lửa Scott Rowland ở Đại học Hawaii tại Manoa.
Núi lửa Kilauea sinh ra dòng dung nham di chuyển tương đối chậm và cực nóng, nuốt chửng hàng trăm công trình. Vụ phun trào núi lửa St. Helens cũng phun ra luồng mạt vụn núi lửa, biến hàng trăm kilomet vuông đất đai thành đất hoang, khiến gần 60 người thiệt mạng và hàng nghìn động vật chết.
An Khang (Theo Yahoo)
- NASA cảnh báo núi lửa 'cá mập' sắp phun trào