Nhận định được ông Đào Trung Thành - Chuyên gia tư vấn chiến lược công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo, đưa ra trong tập 10 Voices of Galaxy. Chuỗi phim ngắn do Samsung thực hiện, kể về cách người Việt tận dụng công nghệ để tạo ra những thay đổi trong cuộc sống.
Tập cuối của chuỗi phim cho thấy trí tuệ nhân tạo đang dần trở thành một phần quen thuộc trong đời sống số của người Việt. AI xuất hiện trong công việc, học tập, sáng tạo nội dung và chăm sóc sức khỏe, với khả năng phản hồi nhanh và mức độ can thiệp ngày càng sâu. Trong bối cảnh đó, câu hỏi không còn là "có dùng AI hay không", mà là "dùng AI như thế nào".
Ông Thành nhận định AI chỉ thực sự có ý nghĩa khi được sử dụng một cách có trách nhiệm, với ranh giới đạo đức rõ ràng và đặt con người ở vị trí trung tâm.
Theo ông Thành, AI không phải là đặc quyền của một nhóm nhỏ am hiểu công nghệ. Khả năng thích nghi nhanh với cái mới là một lợi thế của người Việt trong quá trình tiếp cận công nghệ. Thực tế cho thấy các trợ lý ảo, công cụ tạo nội dung hay phân tích dữ liệu đang được sử dụng rộng rãi, từ người lao động phổ thông đến doanh nhân, nghệ sĩ và các cộng đồng yếu thế. Khi rào cản kỹ thuật giảm dần, AI bước ra khỏi không gian chuyên môn để đi vào đời sống thường nhật.
Tuy nhiên, sự phổ cập nhanh chóng này cũng đặt ra những thách thức mới. Dưới góc nhìn tâm lý học, khi đối diện với một làn sóng thay đổi lớn, con người thường trải qua các giai đoạn từ hoài nghi, lo lắng đến chấp nhận và thích nghi. Với AI, quá trình này diễn ra nhanh hơn do tốc độ phát triển công nghệ. Nỗi lo bị tụt lại phía sau hay bị thay thế bởi máy móc trở thành mối quan tâm phổ biến.
Theo chuyên gia, cách tiếp cận phù hợp không phải là né tránh hay phó mặc cho công nghệ, mà là chủ động học hỏi và làm quen. Việc sử dụng AI cần đi kèm với khả năng đánh giá, gỡ bỏ những cách dùng chưa phù hợp và học lại từ đầu khi cần thiết. Đây là quá trình liên tục, đòi hỏi mỗi cá nhân phải giữ sự tỉnh táo và chủ động trong mối quan hệ với công nghệ.
Ở góc độ ứng dụng, AI cho thấy giá trị rõ nét nhất khi đóng vai trò hỗ trợ. Trong các câu chuyện được kể xuyên suốt chuỗi phim Voices of Galaxy, AI và các công cụ như Gemini Live không xuất hiện như nhân vật trung tâm, mà đứng phía sau những hoạt động đời thường. Công nghệ hỗ trợ người lao động nâng cao năng lực, giúp nghệ sĩ giảm gánh nặng kỹ thuật, đồng hành cùng người trẻ trong sáng tạo, hay hỗ trợ bác sĩ và bệnh nhân trong việc theo dõi sức khỏe.
Ở quy mô cộng đồng, AI góp phần kết nối, lan tỏa những tiếng nói vốn ít được chú ý. Công nghệ giúp đưa các sáng kiến xã hội, dự án nghệ thuật cộng đồng hay giá trị văn hóa bản địa tiếp cận công chúng rộng hơn. Tuy nhiên, chuỗi phim của Samsung nhấn mạnh, công nghệ không thay thế vai trò của con người trong việc định hướng và chịu trách nhiệm cho nội dung.
Một điểm chung trong các câu chuyện này là AI không được xem như "lời giải vạn năng". Chuỗi phim truyền thông điệp công nghệ không tự tạo ra giá trị nếu thiếu tri thức, đạo đức và sự kiểm soát của con người. Ngược lại, khi được sử dụng minh bạch và có giới hạn, AI có thể giúp con người trong các quyết định, kể cả những lựa chọn nhỏ trong đời sống hằng ngày.
Ở góc nhìn dài hạn, mối quan hệ giữa con người và AI là quá trình học cách làm chủ công nghệ. Điều này đòi hỏi sự kết hợp giữa năng lực cá nhân, chuẩn mực xã hội và khung pháp lý phù hợp.
Tập cuối Voices of Galaxy mở ra một giai đoạn mới khi AI tiếp tục hiện diện trong đời sống, nhưng không thay thế con người. "Khi được đặt trên nền tảng đạo đức và nhân văn, công nghệ trở thành công cụ hỗ trợ để cá nhân và cộng đồng cùng tiến bước, thay vì là lực đẩy tạo ra khoảng cách mới trong xã hội số", đại diện Samsung nói về ý nghĩa chuỗi phim.
Hoài Phương