Đoạn đường mới được hé lộ tháng này sau cuộc khảo sát của Viện Nghiên cứu và Bảo tồn Di sản Văn hóa Du Lâm. Nằm ở thành phố Du Lâm, tỉnh Thiểm Tây, đoạn đường cung cấp bằng chứng mới về Tần Trực Đạo - xa lộ 2.200 năm tuổi từng trải dài khoảng 700-900 km ở miền bắc Trung Quốc và được đánh giá là một trong những dự án cơ sở hạ tầng tham vọng nhất lịch sử nhân loại.
Ngoài ra, cuộc khảo sát còn phát hiện một di tích nhỏ thời Tần - Hán ngay cạnh con đường, nhiều khả năng là trạm chuyển phát hoặc cơ sở bảo dưỡng. Một lượng nhỏ ngói gốm đặc trưng thời Tần - Hán nằm rải rác trên một số phần mặt đường, thể hiện rõ niên đại của công trình.
Theo tài liệu lịch sử, Tần Trực Đạo được xây dựng theo lệnh của Tần Thủy Hoàng, hoàng đế đầu tiên của Trung Quốc, và hoàn thành chỉ trong vòng 5 năm. Con đường rộng khoảng 40-60 m, đủ không gian cho 4 làn xe.
Kết quả khai quật cho thấy kỹ thuật làm đường rất tinh vi với những hào rãnh chạy thẳng hàng, các dốc được gia cố bằng đất nện và nền đường nén chặt. Theo Amazing our country, thợ xây sử dụng đất nung nén chặt để cỏ dại không có điều kiện phát triển.
Thời điểm đó, đất dùng cho Tần Trực Đạo đều là đất nung trộn thêm muối. Nếu xây bằng đất nung kỹ nhiều lần, hạt giống cỏ trong đất không thể nảy mầm do nhiệt độ cao. Khi trộn thêm muối và lèn chặt, đất rắn trở nên cực kỳ cứng chắc và không có khe hở nên không chứa oxy bên trong. Ngay cả khi hạt có rơi xuống mặt đường, nó cũng không thể bén rễ. Điều này khiến nhiều đoạn của đường Tần Trực Đạo vẫn không mọc cỏ sau 2.200 năm.
Các ghi chép lịch sử mô tả những người thợ "lấp thung lũng và san phẳng núi" để tạo ra con đường bắt đầu từ Hàm Dương (kinh đô nhà Tần) và chạy dài về phía bắc tới Bao Đầu, đi qua 14 huyện, đóng vai trò then chốt trong chiến lược phòng thủ phương bắc của Tần Thủy Hoàng. Tuy nhiên, do những thay đổi về triều đại và tư liệu lịch sử ít ỏi, lộ trình chính xác của con đường bị thất lạc theo thời gian. Năm 1974, các nhà khảo cổ học Trung Quốc khai quật được một đoạn đường, và việc tìm kiếm phần còn lại vẫn tiếp tục đến ngày nay.
Đoạn đường dài 13 km mới phát hiện ở Du Lâm giúp xác nhận các ghi chép cổ và làm sáng tỏ thêm về kỹ thuật cổ đại, cho thấy Trung Quốc đã xây dựng một trong những mạng lưới giao thông đường bộ đường dài đầu tiên trên thế giới. Phát hiện mới cũng có thể giúp tìm ra vị trí những đoạn đường khác giữa Du Lâm và Ordos, hai thành phố ở Thiểm Tây và Nội Mông.
Theo China Cultural Heritage News, Tần Trực Đạo là công trình quốc phòng lớn thứ hai trong lịch sử Trung Quốc cổ đại, chỉ sau Vạn Lý Trường Thành, đồng thời có thể coi là "tổ tiên của các xa lộ trên thế giới".
Thu Thảo (Theo SCMP, Global Times)