"Quá trình khai hỏa lần hai của động cơ tầng thứ hai đã không diễn ra bình thường và tắt sớm hơn dự kiến. Do đó, QZS-5 không thể được đưa vào đúng quỹ đạo chỉ định và vụ phóng thất bại", đại diện Cơ quan Thám hiểm Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA) giải thích.
Theo Space News, hiện chưa rõ vệ tinh đã tách khỏi tầng tên lửa thứ hai hay chưa. Lực lượng Vũ trụ Mỹ cũng ghi nhận một vật thể trên quỹ đạo 109 x 441 km, phù hợp với vụ phóng từ Trung tâm Vũ trụ Tanegashima. Tuy nhiên, vệ tinh và tầng tên lửa dự kiến rơi trở lại khí quyển chỉ sau vài vòng bay quanh Trái Đất do perigee (điểm gần Trái Đất nhất trong quỹ đạo của một vật thể) rất thấp.
QZS-5 nặng 4.800 kg, là một phần của Hệ thống Vệ tinh Quasi-Zenith (QZSS), mạng lưới điều hướng ở quỹ đạo địa đồng bộ do Nhật Bản tự phát triển. Hệ thống này tương thích với các vệ tinh GPS và có thể được sử dụng kết hợp. Hệ thống hiện gồm 4 vệ tinh với vụ phóng đầu tiên diễn ra vào tháng 9/2010, nhưng Nhật Bản muốn tăng lên thành 11 vệ tinh.
Theo JAXA, QZSS phân bố trên nhiều mặt phẳng quỹ đạo, cho phép Nhật Bản vận hành các dịch vụ định vị độ chính xác cao, thiết yếu với hệ thống điều hướng của xe cộ và smartphone, phủ sóng gần 100% lãnh thổ Nhật Bản, bao gồm cả khu đô thị chật hẹp và vùng núi. QZSS có thể hoạt động cả ở những khu vực thuộc châu Á - châu Đại Dương có kinh độ gần Nhật Bản.
JAXA đã thành lập một nhóm chuyên trách do Giám đốc Hiroshi Yamakawa dẫn đầu để làm rõ nguyên nhân sự cố. "Chúng tôi gửi lời xin lỗi sâu sắc nhất đến nhiều cá nhân và tổ chức, đặc biệt là những bên liên quan đến dự án QZS-5, các tổ chức địa phương và công chúng, những người đã đặt nhiều kỳ vọng vào dự án", đại diện JAXA cho biết.
Tên lửa hai tầng H3 do JAXA và Mitsubishi Heavy Industries phát triển. Đây là phiên bản kế nhiệm của H-2A, tên lửa "nghỉ hưu" hồi tháng 6 sau 25 năm phục vụ. Tên lửa H3 thất bại trong lần phóng đầu tiên vào tháng 3/2023, nhưng sau đó phóng thành công 5 lần liên tiếp trước khi gặp sự cố hôm qua.
Thu Thảo (Theo Space, Japan Today)