Khi đổi mới sáng tạo trở thành một ngành kinh tế, không chỉ người trẻ được bảo vệ khỏi rủi ro, doanh nghiệp được tiếp sức bằng công nghệ mà xã hội cũng được hưởng lợi từ hạ tầng tri thức bền vững. Tỷ lệ thất bại trong khởi nghiệp và những giới hạn hệ sinh thái hiện tại
Dù liên tục được truyền thông ca ngợi là quốc gia năng động, có lực lượng trẻ đông đảo và tinh thần đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, Việt Nam vẫn đang đối diện một nghịch lý kéo dài: tỷ lệ thất bại trong khởi nghiệp rất cao ở mức trên 70%.
Nhiều dự án dừng lại khi chưa kịp tạo doanh thu, nhiều gia đình mất tài sản vì đặt niềm tin vào những ý tưởng thiếu nền tảng thị trường, và không ít người trẻ rời bỏ hành trình khởi nghiệp với tâm lý chán nản.
Đây không chỉ là thất bại của từng cá nhân mà là dấu hiệu của vấn đề mang tính cấu trúc trong hệ sinh thái quốc gia.
Suốt nhiều năm, mô hình hỗ trợ khởi nghiệp phổ biến tại Việt Nam tập trung vào không gian làm việc chung, chương trình đào tạo, sự kiện kết nối, vườn ươm và cuộc thi.
Tuy nhiên, phần lớn các mô hình này tạo ra “hoạt động” nhiều hơn “giá trị”, thiếu nền tảng để chuyển hóa ý tưởng thành sản phẩm và sản phẩm thành doanh thu.
Startup thiếu bài toán thật để giải, doanh nghiệp thiếu cơ chế đặt hàng, trong khi thị trường không đủ kiên nhẫn để chờ các sản phẩm còn đang hoàn thiện.
Bài toán vì thế không nằm ở việc người trẻ thiếu tài năng, mà ở việc họ thiếu một hệ vận hành đổi mới sáng tạo thực chất.
Trong bối cảnh này, sự xuất hiện của mô hình Trung tâm Đổi mới Sáng tạo thế hệ mới 4.0 – CT Innovation Hub 4.0 do CT Group triển khai đã thu hút sự chú ý, bởi cách tiếp cận hoàn toàn khác: không xây dựng “không gian”, mà xây dựng “hệ thống kinh tế sáng tạo”, nơi mọi hoạt động, từ ý tưởng đến thương mại hóa, đều gắn trực tiếp với nhu cầu của thị trường và được hỗ trợ bằng công nghệ lõi như Web3, Blockchain và AI.
Đây không còn là mô hình hỗ trợ khởi nghiệp, mà là mô hình vận hành kinh tế tri thức, nơi đổi mới sáng tạo trở thành một ngành kinh tế thực sự.
Lấy công nghệ làm động cơ, thị trường làm thước đo
Trên thế giới, những hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thành công thường không bắt đầu từ ý tưởng mà từ nhu cầu thực. Phần Lan đã chứng minh điều này khi để các trung tâm sáng tạo tư nhân tiếp nhận trực tiếp bài toán từ doanh nghiệp, đưa vào chương trình đào tạo và nghiên cứu để tạo ra lời giải có tính ứng dụng cao.
Israel, quốc gia được mệnh danh là “cái nôi startup”, đi xa hơn với mô hình “Fund of Funds”, nơi Chính phủ bảo chứng rủi ro, doanh nghiệp đưa ra yêu cầu và trường đại học đảm nhiệm việc giải bài toán. Kết quả là thời gian thương mại hóa công nghệ ngắn, hiệu quả kinh tế cao và năng lực cạnh tranh quốc gia được nâng lên.
CT Innovation Hub 4.0 kế thừa tinh thần của những mô hình này và điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện Việt Nam. Cấu trúc vận hành của mô hình xoay quanh công thức: giải bài toán thật, tạo giá trị thật, sinh lợi nhuận thật.
Người trẻ không phải bắt đầu bằng việc nghĩ ra một sản phẩm “có thể bán được”, mà bắt đầu từ một nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp hoặc xã hội. Điều này giúp loại bỏ rủi ro lớn nhất trong khởi nghiệp: làm ra sản phẩm mà thị trường không cần.
Ba công nghệ lõi đóng vai trò là động cơ vận hành hệ thống. Web3 đảm bảo phân quyền minh bạch, ghi nhận đóng góp và phân bổ giá trị công bằng. Blockchain bảo vệ tài sản trí tuệ và toàn bộ chuỗi thương mại hóa. AI tối ưu hóa tốc độ nghiên cứu, mô phỏng hành vi người dùng và giảm mạnh chi phí thử nghiệm.
Khi kết hợp, ba công nghệ này biến quá trình sáng tạo vốn mang tính ngẫu hứng thành một dây chuyền giá trị có thể dự đoán, đo lường và sinh lợi.
Mô hình này không chỉ có lợi cho startup mà còn tạo ra giá trị tức thời cho doanh nghiệp. Trong bối cảnh chi phí R&D tăng cao và chuyển đổi số trở thành yêu cầu bắt buộc, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, không đủ nguồn lực xây dựng phòng nghiên cứu chuyên nghiệp. CT Innovation Hub 4.0 đóng vai trò như “trung tâm R&D dùng chung”, nơi doanh nghiệp có thể đặt bài toán, nhận lời giải nhanh và trả chi phí thấp hơn đáng kể so với việc tự phát triển nội bộ.
Điều này mở ra cơ hội nâng cao năng suất và cạnh tranh cho hàng trăm nghìn doanh nghiệp trên cả nước.
Với xã hội, mô hình này có ý nghĩa chiến lược. Một hạ tầng đổi mới sáng tạo tự vận hành và có lợi nhuận sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tri thức, hình thành lớp startup có năng lực quốc tế và giảm phụ thuộc vào ngân sách. Khi được nhượng quyền cho nhiều địa phương, hệ thống sẽ tạo nên mạng lưới đổi mới sáng tạo toàn quốc, nơi tri thức và giá trị di chuyển liên tục.
TPHCM là môi trường lý tưởng để mô hình đổi mới sáng tạo
Không chỉ dừng ở ý tưởng, mô hình CT Innovation Hub 4.0 đã được triển khai thực tế tại 20 Trương Định (TP.HCM) và đang chuẩn bị mở rộng thông qua nhượng quyền.
Hà Nội đã trở thành khách hàng nhượng quyền đầu tiên, cho thấy mô hình này không chỉ mang tính lý thuyết mà có khả năng vận hành như một mô hình kinh tế. Một số tổ chức trong và ngoài nước cũng đang quan tâm triển khai mô hình này tại khu vực của mình.
Điều đáng chú ý là mô hình được đánh giá cao ngay tại sự kiện “Lãnh đạo Thành phố gặp gỡ cộng đồng Khoa học Công nghệ, Khởi nghiệp sáng tạo” diễn ra ngày 9/12, khi lãnh đạo TPHCM đặt ra câu hỏi lớn: Làm gì để TPHCM trở thành trung tâm khởi nghiệp – đổi mới sáng tạo? và bắt đầu từ đâu, ưu tiên cái gì và nguồn lực nằm ở đâu? CT Innovation Hub 4.0 được xem là lời giải khả thi vì nó mang đầy đủ các đặc tính mà TPHCM cần là tính thực tiễn, khả năng tạo giá trị ngay, công nghệ lõi mạnh mẽ và cơ chế tự vận hành có lợi nhuận.
Với quy mô kinh tế lớn nhất cả nước, hệ thống doanh nghiệp đa dạng, nhu cầu chuyển đổi số mạnh và lực lượng trẻ dồi dào, TPHCM là môi trường lý tưởng để mô hình phát huy tối đa tác dụng.
Nếu được tích hợp vào chiến lược đổi mới sáng tạo của thành phố, CT Innovation Hub 4.0 có thể trở thành chất xúc tác mạnh mẽ, tạo ra nhiều lời giải cho các bài toán kinh tế – xã hội, thương mại hóa nhanh các sản phẩm khoa học và nâng tầm năng lực cạnh tranh của startup Việt Nam.
Tất nhiên, mỗi mô hình trung tâm đổi mới sáng tạo có những ưu và nhược điểm khác nhau, đòi hỏi các doanh nghiệp và địa phương tìm ra mô hình nào phù hợp nhất với mình.
Tại Việt Nam các địa phương bắt đầu nở rộ phong trào xây trung tâm đổi mới sáng tạo với quy mô hoành tráng. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra vấn đề về tính hiệu quả của các trung tâm này.
Nếu không giải được bài toán hiệu quả thì rất có thể đây lại là sự lãng phí cho các địa phương khi làm dự án thì dễ nhưng vận hành hiệu quả lại là vấn đề không đơn giản.
Thực tế đã chứng minh có những doanh nghiệp công nghệ lớn đã xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo từ 5 – 6 năm về trước nhưng cho đến thời điểm này chưa chứng minh được tính hiệu quả của nó.
Từ góc nhìn quốc gia, mô hình này mở ra cơ hội lớn để Việt Nam chuyển từ hệ sinh thái hỗ trợ khởi nghiệp mang tính phong trào sang hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực chất.
Khi đổi mới sáng tạo trở thành một ngành kinh tế, không chỉ người trẻ được bảo vệ khỏi rủi ro, doanh nghiệp được tiếp sức bằng công nghệ mà xã hội cũng được hưởng lợi từ hạ tầng tri thức bền vững.
Đây chính là nền tảng để Việt Nam tiến vào giai đoạn phát triển mới – nơi tri thức trở thành nguồn lực trung tâm và đổi mới sáng tạo trở thành động cơ tăng trưởng.