Tọa đàm “Bước tiến trong Phát hiện, Chẩn đoán và Điều trị bệnh” thuộc Tuần lễ VinFuture 2025 ngày 3/12/2025 Áp lực ngày càng lớn lên hệ thống y tế
Phát biểu khai mạc tại Tọa đàm “Bước tiến trong Phát hiện, Chẩn đoán và Điều trị bệnh” thuộc Tuần lễ VinFuture 2025 ngày 3/12/2025, ông Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) mở đầu bằng việc chỉ ra bức tranh y tế thế giới năm 2025 đang đứng trước hàng loạt biến động sâu sắc.
Tỷ lệ mắc các bệnh không lây nhiễm, đặc biệt là ung thư, tiểu đường và tim mạch, không ngừng gia tăng ở nhiều khu vực; trong khi các bệnh truyền nhiễm tái nổi và xuất hiện mới tiếp tục gây ra các đợt bùng phát khó lường.
Biến đổi khí hậu khiến dịch bệnh lan rộng nhanh hơn, tạo thêm áp lực lên hệ thống y tế vốn đã chịu nhiều sức ép sau đại dịch.
Theo ông Quang, nguy cơ kháng kháng sinh đang tiến gần mức báo động toàn cầu, đe dọa góp phần đảo ngược nhiều thành quả của ngành y trong hàng thập kỷ qua.
Đây không còn là vấn đề của riêng quốc gia nào mà là thách thức chung đòi hỏi sự phối hợp, chia sẻ tri thức và đổi mới sáng tạo giữa các nhà khoa học trên thế giới.
Ông Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) chỉ ra cơ hội chưa từng có đang mở ra từ sự phát triển của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ gen và vật liệu sinh học tại Việt Nam. Ảnh: PV Cùng với đó, sự chênh lệch về khả năng tiếp cận dịch vụ y tế giữa các quốc gia và các nhóm dân cư đang bộc lộ rõ rệt hơn.
Khi dân số già hóa nhanh và mô hình bệnh tật thay đổi, các quốc gia buộc phải tìm kiếm những giải pháp tiên tiến, hiệu quả và bền vững nhằm nâng cao năng lực chăm sóc sức khỏe.
Trong bối cảnh đó, chủ đề của buổi tọa đàm “Bước tiến trong Phát hiện, Chẩn đoán và Điều trị bệnh”, mang ý nghĩa hết sức thời sự và mang tầm chiến lược đối với sự nghiệp chăm sóc sức khỏe toàn cầu cũng như tại Việt Nam.
Nhưng trong bối cảnh nhiều khó khăn đan xen này, Cục trưởng Nguyễn Ngô Quang chỉ ra một tín hiệu đáng mừng: “Cơ hội chưa từng có đang mở ra từ sự phát triển của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ gen và vật liệu sinh học”.
Những công nghệ này đang dẫn dắt y học chuyển dịch từ mô hình điều trị truyền thống sang mô hình y học chính xác, dựa trên dữ liệu, đặc tính gen và đặc điểm bệnh lý của từng người.
Đó cũng là lý do chủ đề của buổi tọa đàm “Bước tiến trong Phát hiện, Chẩn đoán và Điều trị bệnh”, trở thành một trong những tâm điểm quan trọng nhất của chuỗi Tọa đàm Khoa học vì Cuộc sống.
Công nghệ mở đường cho chẩn đoán và điều trị thế hệ mới
Tại sự kiện, các nhà khoa học hàng đầu thế giới đã giới thiệu nhiều nghiên cứu đột phá đang góp phần thay đổi cách nhân loại phát hiện và điều trị bệnh.
Các liệu pháp thực khuẩn thể chống kháng thuốc, các nghiên cứu tiên phong về vi sinh học tế bào, công nghệ in 3D trong phẫu thuật, hay những tiến bộ trong khoa học thính giác đều mở ra những hướng điều trị mới, ít xâm lấn hơn và mang lại kết quả lâm sàng vượt trội.
Giáo sư Pascale Cossart, một trong những nhà tiên phong của vi sinh vật học tế bào chia sẻ về nghiên cứu giúp giải mã cách vi khuẩn xâm nhập cơ thể người và “ẩn náu” trong tế bào chủ.
Công trình của bà không chỉ tạo ra cách tiếp cận hoàn toàn mới đối với các bệnh truyền nhiễm mà còn mở đường cho các liệu pháp điều trị nhắm trúng đích, thay đổi căn bản chiến lược phòng chống bệnh truyền nhiễm trong tương lai.
Trong khi đó, GS Ana Belén Elgoyhen giới thiệu các phát hiện mang tính nền tảng về sinh lý thính giác. Nghiên cứu của bà giải thích tại sao nhiều người dễ bị tổn thương thính giác khi tiếp xúc với tiếng ồn lớn, đồng thời giúp mở ra những giải pháp điều trị ù tai và mất thính lực, những vấn đề ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại.
GS. Ana Belén Elgoyhen giới thiệu các phát hiện mang tính nền tảng về sinh lý thính giác. GS Chuanbin Mao mang đến một lĩnh vực nghiên cứu giàu tiềm năng: vật liệu sinh học dựa trên thực khuẩn. Những vật liệu này có thể được sử dụng trong cảm biến sinh học, y học nano và tái tạo mô, hứa hẹn mở ra các phương pháp điều trị mới đối với bệnh ung thư, các bệnh nhiễm trùng phức tạp và các tổn thương mô khó phục hồi.
Riêng lĩnh vực phẫu thuật, Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ nhờ công trình của GS Trần Trung Dũng (Hệ thống Y tế Vinmec).
Với kinh nghiệm hơn 20 năm, ông đã tiên phong ứng dụng công nghệ in 3D trong điều trị chấn thương chỉnh hình và ung thư xương.
Công nghệ này cho phép tái tạo cấu trúc xương phức tạp với độ chính xác cao, giúp bệnh nhân phục hồi chức năng tốt hơn và cải thiện chất lượng sống.
Những ca phẫu thuật thay thế xương chậu và xương đùi bằng vật liệu in 3D do ông thực hiện được đánh giá là bước tiến quan trọng, đưa Việt Nam tiệm cận trình độ quốc tế trong lĩnh vực này.
Sự hội tụ của nhiều nghiên cứu đột phá từ các nhà khoa học hàng đầu thế giới đã khẳng định định hướng của buổi tọa đàm: công nghệ chính là chìa khóa cho tương lai của y học, đặc biệt ở ba trụ cột phát hiện – chẩn đoán – điều trị bệnh.
Việt Nam ưu tiên phát triển khoa học – công nghệ trong y tế
Trong bài phát biểu, ông Nguyễn Ngô Quang nhấn mạnh Bộ Y tế Việt Nam xác định khoa học – công nghệ là trụ cột quan trọng nhất để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và tăng cường năng lực hệ thống y tế trong những năm tới.
Đây là ưu tiên chiến lược, thể hiện nhất quán trong chính sách, từ phát triển cơ sở dữ liệu y tế, bệnh án điện tử, nền tảng chia sẻ thông tin đến nghiên cứu ứng dụng công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo.
Theo ông, trong 5 năm qua, Giải thưởng VinFuture đã góp phần tạo nên môi trường khoa học cởi mở và nuôi dưỡng tinh thần đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Các nhà khoa học đoạt giải không chỉ tạo nên những công trình mang tính toàn cầu mà còn góp phần định hướng lại công nghệ y tế trong nước, từ đó khẳng định vị trí của Việt Nam trong cộng đồng nghiên cứu quốc tế.
Ông bày tỏ kỳ vọng Tọa đàm năm nay sẽ trở thành bước khởi đầu của nhiều hợp tác chuyên sâu giữa Việt Nam và các viện nghiên cứu, trường đại học, bệnh viện hàng đầu thế giới.
Những hợp tác này, theo ông, sẽ mở ra cơ hội tiếp cận các công nghệ tiên tiến, triển khai nghiên cứu chung và đặc biệt đưa các tiến bộ khoa học vào phục vụ bệnh nhân Việt Nam.
Ông Nguyễn Ngô Quang nhấn mạnh: “Tôi mong các nhà khoa học, bác sĩ Việt Nam sẽ tận dụng tối đa cơ hội đặc biệt này để học hỏi, kết nối và cùng kiến tạo những giải pháp y tế hiệu quả, bền vững và dễ tiếp cận nhất cho người dân”.
Đây cũng là định hướng lớn mà Bộ Y tế đặt ra trong chiến lược chuyển đổi số y tế, hướng đến hình thành hệ sinh thái y tế thông minh dựa trên dữ liệu, nơi mỗi bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị theo phương pháp tối ưu nhất.
Diễn đàn kết nối tri thức và mở ra những hợp tác mới
Tọa đàm “Bước tiến trong Phát hiện, Chẩn đoán và Điều trị bệnh” không chỉ là cơ hội để các nhà khoa học chia sẻ tri thức mà còn là nơi thúc đẩy kết nối giữa nghiên cứu, chính sách và ứng dụng thực tiễn.
Sự kiện năm nay quy tụ các nhà khoa học hàng đầu từ nhiều châu lục, đại diện các tổ chức quốc tế, các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp công nghệ và các bệnh viện lớn của Việt Nam.
Theo báo cáo của Precedence Research, thị trường y học chính xác toàn cầu dự kiến đạt 175 tỷ USD vào năm 2030. Điều này đồng nghĩa với việc những quốc gia theo kịp nhịp phát triển công nghệ sẽ có lợi thế lớn trong việc cung cấp dịch vụ y tế chất lượng cao, tiết kiệm chi phí và đáp ứng nhu cầu ngày càng phức tạp của người dân.
Tại Việt Nam, nhiều công nghệ tiên tiến đã bắt đầu được áp dụng, từ hệ thống trí tuệ nhân tạo hỗ trợ đọc phim chẩn đoán, công nghệ giải trình tự gen cho tầm soát ung thư sớm, nền tảng y tế số hỗ trợ quản lý bệnh mạn tính, cho đến vật liệu in 3D trong phẫu thuật.
Những bước tiến này cho thấy Việt Nam không chỉ tiếp nhận công nghệ mà đang từng bước tạo ra các giá trị mới, đóng góp vào tiến bộ chung của y học.
Phát biểu kết thúc, ông Nguyễn Ngô Quang gửi lời cảm ơn đến Quỹ VinFuture vì những nỗ lực bền bỉ trong việc xây dựng một diễn đàn khoa học uy tín, qua đó lan tỏa tri thức, thúc đẩy hợp tác quốc tế và phụng sự cộng đồng.