TP HCM muốn làm chủ công nghệ lõi để lấy lợi thế kinh tế

09:43

TP HCM đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành trung tâm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực thông qua làm chủ công nghệ.

"Trong bối cảnh toàn cầu chuyển sang cạnh tranh về tri thức, lợi thế không còn thuộc về tài nguyên hay lao động giá rẻ, mà thuộc về những nền kinh tế biết kiến tạo tri thức và làm chủ công nghệ lõi", ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM, phát biểu tại hội nghị trong khuôn khổ Tuần lễ Đổi mới sáng tạo, Khoa học Công nghệ và Khởi nghiệp sáng tạo TP HCM (WISE HCMC+ 2025).

Trích dẫn số liệu, ông Thắng cho biết TP HCM có vai trò tiên phong về hệ sinh thái đổi mới sáng tạo khi chiếm hơn 50% số lượng khởi nghiệp cả nước, tương đương hơn 2.000 startup. Thành phố cũng đứng thứ 5 trong khu vực Đông Nam Á về giá trị hệ sinh thái khởi nghiệp khi đạt quy mô 5,22 tỷ USD, chuẩn bị tiến vào nhóm 100 thành phố có hệ sinh thái năng động nhất thế giới. Về chuyển đổi số, thành phố nằm trong nhóm tỉnh thành dẫn đầu về Chỉ số chuyển đổi số (DTI), sở hữu hạ tầng số hiện đại với tỷ lệ phủ sóng 5G đạt 82%, có 16 trung tâm dữ liệu đang vận hành. Mục tiêu đến năm 2030 ủa thành phố là trở thành trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực, đưa hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo vào top 100 thành phố năng động toàn cầu.

Theo ông, muốn bứt phá, thành phố phải kiến tạo thế hệ tương lai (NextGen). NextGen không chỉ là những người trẻ, mà là hệ sinh thái hợp lực liên thế hệ nơi sức sáng tạo và tinh thần đột phá của người trẻ được dẫn dắt bởi kinh nghiệm, tri thức của các thế hệ chuyên gia và lãnh đạo hiện có, giúp làm chủ công nghệ, tạo giá trị bao trùm, không ai bị bỏ lại phía sau.

Tại sự kiện, các chuyên gia cũng đóng góp và đưa ra sáng kiến nhằm hiện thực hóa mục tiêu trên. Bà Jade Koh, Giám đốc khu vực Thái Lan và Việt Nam của Hội đồng Phát triển Kinh tế Singapore (EDB), cho biết TP HCM cần tập trung vào kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo rộng lớn, gồm startup, nguồn nhân tài.

Theo bà, TP HCM có thể học hỏi kinh nghiệm của Singapore theo các giai đoạn, từ phát triển kinh tế thâm dụng lao động, kỹ năng, sau đó chuyển sang kinh tế tập trung vào công nghệ và dịch vụ, đồng thời có thể xây dựng mối quan hệ đối tác toàn diện với thành phố khác.

Ông Alan Ang, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain châu Á, đánh giá Singapore đang là hình mẫu công nghệ cho nhiều thành phố trên thế giới học tập, nhưng TP HCM có thể theo con đường riêng.

"TP HCM không cần sao chép Singapore, bởi các bạn hoàn toàn có thể đi tắt đón đầu, tạo bước nhảy vượt qua những người đi trước", ông phát biểu. "Người đi sau có lợi thế quan sát được những thành công và thất bại để tránh đi vào vết xe đổ".

Ông Daniel Theobald, chuyên gia về robotics, AI, IoT và là nhà sáng lập công ty MassRobotics, đánh giá Việt Nam dần trở thành một trung tâm về sở hữu trí tuệ thay vì chỉ là một quốc gia sản xuất cho thế giới. Theo ông, việc tham khảo mô hình phát triển trên thế giới là điều nên làm, nhưng không nên rập khuôn. Lấy ví dụ Thung lũng Silicon, ông cho biết có tới 95% startup tại đây đều thất bại, chỉ số ít thành công.

"Tôi làm việc ở nhiều nơi, và nhận được những khẩu hiệu kiểu 'muốn thành Thung lũng Silicon của Đông Á', hay đại loại thế. Tôi sẽ nói: Không, các bạn không nên. Các bạn muốn tốt hơn Thung lũng Silicon, điều đó hoàn toàn có thể làm được", ông nói, thêm rằng có những bài học hay từ Thung lũng Silicon, nhưng không phải mọi thứ đều là sự thật.

Theo ông, startup không nên huy động vốn từ quỹ đầu tư mạo hiểm quá sớm bởi có thể giết chết doanh nghiệp. Thay vào đó, họ cần tập trung giải quyết những vấn đề thực tế.

Ở lĩnh vực tài sản số, ông Ang cho rằng đây sẽ là kênh đáng để thành phố cân nhắc. Việt Nam đang là thị trường có tỷ lệ chấp nhận tiền số cao, đội ngũ nhân lực mạnh và giỏi. Với môi trường này, Việt Nam có thể học hỏi mô hình thu hút nguồn lực bằng cách vạch ra ranh giới thông qua cơ chế sandbox (khung pháp lý thử nghiệm), cũng như rõ ràng về khâu pháp lý.

Tuy nhiên, chuyên gia nhấn mạnh Việt Nam không nên chạy theo tiền số đơn thuần. Thay vào đó, nên tận dụng thế mạnh là công xưởng sản xuất để phát triển Real World Assets (RWA - token hóa tài sản thực), chẳng hạn token hóa các hóa đơn, tài khoản thu để huy động vốn cộng đồng hoặc nhà đầu tư quốc tế; hoặc tạo hộ chiếu sản phẩm số (Digital Product Passport) trên nền tảng blockchain cho pin, dệt may, vật liệu xây dựng... để truy xuất nguồn gốc và tính bền vững.

Bà Trần Tuệ Tri, Giám đốc Silver Lion Enterprise Impact, cho rằng TP HCM có thể tập trung chiến lược xây dựng thương hiệu và định vị cho Trung tâm tài chính quốc tế (IFC), tìm hướng đi khác biệt, cung cấp giải pháp tài chính đa dạng, tận dụng lợi thế dân số trẻ và năng lượng đổi mới của Việt Nam. Để làm được điều này, cần xây dựng niềm tin và minh bạch về pháp chế, phát triển con người, tạo các nền tảng kỹ thuật... qua đó đẩy nhanh việc hoàn thành mục tiêu.

Tại sự kiện, bà Nguyễn Trúc Vân, Giám đốc Trung tâm Mô phỏng và dự báo kinh tế - xã hội thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM (HIDS), cho biết Nghị quyết 222 của Quốc hội và Nghị quyết 05 của Chính phủ đang mở ra kỷ nguyên tài chính số cho TP HCM. Trong đó, Nghị quyết 222 là văn bản khung quan trọng, với mục tiêu xây dựng mô hình IFC Việt Nam đặt tại TPHCM và Đà Nẵng nhằm thúc đẩy tài chính bền vững, hoạt động theo chuẩn mực quốc tế, thu hút nhân lực chất lượng cao và cân bằng lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

TP HCM hiện thành lập Ban chỉ đạo, xây dựng phương án phát triển không gian trung tâm tài chính và chuẩn bị bộ khung vận hành. IFC tại TPHCM có diện tích 899 ha, dự kiến ra mắt ngày 15/12, tập trung vào bốn trụ cột gồm thị trường tiền tệ, thị trường vốn, sàn giao dịch hàng hóa phái sinh và fintech/tài chính xanh. Lộ trình gồm giai đoạn đặt nền móng (2025-2030); giai đoạn tăng trưởng các ngành mục tiêu (2031-2035); và giai đoạn trở thành trung tâm tài chính của khu vực và quốc tế (từ 2035 trở đi).

Bảo Lâm