Sáng 28/10, tại xã Điện Bàn Tây (TP Đà Nẵng), tám người trong một gia đình được phát hiện bất tỉnh trong nhà. Người dân sau đó nhanh chóng đưa các nạn nhân đi cấp cứu nhưng bốn người không may đã tử vong, bốn người còn lại hiện vẫn nguy kịch. Gia đình này dùng máy phát điện trong phòng kín, giữa lúc khu vực mất điện vì mưa lũ. Cơ quan chức năng xác định nguyên nhân là ngạt khí carbon monoxide (CO) loại khí độc sinh ra khi nhiên liệu cháy không hoàn toàn.
Tại Nghệ An, trưa ngày 30/9, người dân phường Cửa Lò phát hiện anh P.M.H. (34 tuổi) và con trai P.H.D. (7 tuổi) tử vong trong nhà do ngạt khí máy phát điện. Thời điểm xảy ra sự việc, vợ anh H. cùng hai con khác đang ở nhà ngoại. Trước đó khu vực này bị mất điện kéo dài do bão Bualoi, nhiều gia đình phải sử dụng máy phát điện để sinh hoạt.
Người dân đưa các nạn nhân tại Đà Nẵng đi cấp cứu sáng 28/10.
Chỉ một tháng trước đó, sáng 28/8, người dân xã Thiên Cầm (Hà Tĩnh) phát hiện vợ chồng ông N.V.H. (51 tuổi) và bà N.T.L. (43 tuổi) tử vong, hai con nhỏ nhập viện nguy kịch. Toàn xã bị mất điện vì bão số 5, gia đình ông H. chạy máy phát điện xăng để có điện sử dụng và bị ngạt khí CO khi ngủ qua đêm.
Cũng tại Hà Tĩnh, tối 25/8, khu vực thị xã Kỳ Anh (Hà Tĩnh) mất điện trên diện rộng. Khoảng 22h cùng ngày, hai vợ chồng ông T. (79 tuổi) và bà H. (74 tuổi) bật máy phát điện để sử dụng rồi vào phòng ngủ nghỉ.
Sáng hôm sau, người thân phát hiện cả hai hôn mê, khó thở, gọi hỏi không đáp ứng, liền đưa đi cấp cứu. Tại Trung tâm Y tế thị xã Kỳ Anh, bác sĩ xác định họ bị ngạt khí carbon monoxide (CO) do máy phát điện đặt ở hành lang thông với phòng ngủ, khiến khí thải lan vào trong. Cả hai được chuyển tiếp đến Bệnh viện Đa khoa Hà Tĩnh để điều trị chuyên sâu.
Những thảm kịch ấy đều có một điểm chung: máy phát điện được đặt trong không gian kín, không thoáng khí. Khi khí thải tích tụ, người trong nhà hít phải CO mà không hề hay biết cho đến khi quá muộn.
Cả 8 nạn nhân vụ ngạt khí tại Đà Nẵng được đưa đi cấp cứu bằng thuyền trong tình trạng ngập lụt.
Khí CO nguy hiểm đến mức nào?
Khi máy phát điện hoạt động, nhiên liệu như xăng hoặc dầu diesel được đốt cháy trong động cơ để tạo ra năng lượng. Tuy nhiên, quá trình cháy này không bao giờ hoàn toàn, đặc biệt ở động cơ xăng cũ, lọc gió bẩn hoặc bugi yếu. Phần nhiên liệu chưa cháy hết sẽ tạo ra carbon monoxide (CO) một loại khí không màu, không mùi, không vị nhưng cực độc.
Một chiếc máy phát điện nhỏ có thể phát thải lượng CO đủ giết người trong không gian kín chỉ sau vài chục phút. Khi đặt máy trong gara, hiên nhà hoặc phòng kín, khí CO nhanh chóng lan đều trong không khí, thâm nhập qua các khe cửa, hành lang và tích tụ dần ở nồng độ gây tử vong.
Điều nguy hiểm là CO không gây khó chịu hay kích thích hô hấp, nên nạn nhân không hề nhận ra mình đang hít phải khí độc. Lúc này, CO âm thầm chiếm chỗ của oxy trong máu, khiến cơ thể thiếu oxy nghiêm trọng, dẫn tới ngất xỉu, hôn mê và tử vong chỉ trong thời gian ngắn.
Các chuyên gia nhấn mạnh: chỉ cần 5 phút hít khí CO ở nồng độ cao, con người có thể mất ý thức. Vì vậy, việc vận hành máy phát điện trong phòng kín chẳng khác nào tự nhốt mình trong buồng khí độc, dù máy có nhỏ, mới hay chạy êm đến đâu.
Khi phát hiện người có dấu hiệu ngạt khí do máy phát điện, thời gian là yếu tố quyết định giữa sự sống và cái chết. Việc sơ cứu đúng cách ngay trong những phút đầu có thể giúp nạn nhân thoát khỏi nguy hiểm và hạn chế di chứng nặng nề về sau.
- Đưa nạn nhân ra khỏi khu vực có khí độc ngay lập tức, mở cửa thông gió để không khí lưu thông.
- Gọi cấp cứu 115 và cho nạn nhân thở oxy nếu có, tuyệt đối không để họ ngủ lại hay tự hồi phục tại chỗ.
- Nếu nạn nhân ngừng thở hoặc tim ngừng đập, cần tiến hành hô hấp nhân tạo (ép tim, hà hơi) cho đến khi đội cấp cứu tới.
Làm sao để sử dụng máy phát điện an toàn?
Mỗi mùa bão về, khi điện lưới bị cắt kéo dài, người dân lại đưa máy phát ra dùng tạm. Nhưng vì sợ mưa ướt, nhiều người đặt máy trong nhà, vô tình chặn luôn lối thoát của khí xả. CO nhanh chóng phân tán đều trong không khí, kể cả lên tầng trên. Khi cửa đóng kín, chỉ cần 20-30 phút, nồng độ CO đã đạt mức gây tử vong.
Thảm kịch vì vậy thường xảy ra vào ban đêm lúc cả gia đình đang ngủ, không nhận ra mùi hay dấu hiệu nguy hiểm nào.
Các cơ quan chức năng khuyến cáo người dân TUYỆT ĐỐI KHÔNG đặt hoặc vận hành máy phát điện trong không gian kín, đặc biệt là khi ngủ qua đêm.
Máy cần được đặt ở nơi thông thoáng, có mái che nhưng thoáng gió, cách nhà ít nhất 5 mét và hướng ống xả ra ngoài trời.
Dây dẫn điện phải khô, cách nước, tránh rò rỉ hoặc chập điện trong vùng ngập. Khi tiếp nhiên liệu, cần tắt máy, chờ nguội hoàn toàn trước khi đổ thêm xăng hoặc dầu. Nếu có điều kiện, nên lắp cầu dao đảo chiều (transfer switch) để ngăn dòng điện giật ngược.
Các chuyên gia cũng khuyên mỗi gia đình nên trang bị máy cảnh báo khí CO, giá chỉ vài trăm nghìn đồng, có thể cứu sống cả nhà khi nồng độ khí tăng cao.
Chọn máy phát điện đúng cách để tránh "rước họa vào nhà"
Các chuyên gia khuyến cáo, khi mua máy phát điện, người dân nên ưu tiên thiết bị có nguồn gốc rõ ràng, đạt tiêu chuẩn an toàn và hiệu suất đốt cháy cao. Những máy chất lượng tốt thường có bộ lọc khí, cảm biến tự ngắt khi quá tải và ống xả cách nhiệt, giúp giảm đáng kể lượng khí CO phát thải.
Tuyệt đối không sử dụng máy cũ, máy trôi nổi hoặc đã qua sửa chữa nhiều lần, bởi động cơ xuống cấp dễ khiến nhiên liệu cháy không hoàn toàn, sinh ra nhiều khí độc hơn. Ngoài ra, máy cũ thường rò rỉ dầu, xăng hoặc hở cổ xả, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ khi đặt gần khu vực sinh hoạt.
Khi chọn công suất, nên căn cứ vào tổng lượng điện cần dùng, chọn máy dư 20-30% công suất dự kiến để tránh quá tải. Với hộ kinh doanh hoặc xưởng, nên dùng máy dầu công suất lớn, có hệ thống ống xả tách biệt.
Lấy link