Ngày 27/10, trong khuôn khổ Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2025 diễn ra tại Ninh Bình do Bộ KH&CN chủ trì phối hợp với UBND tỉnh Ninh Bình tổ chức đã điện ra Hội nghị ASEAN 5G do Việt Nam chủ trì đã trở thành diễn đàn hợp tác quan trọng của khu vực trong phát triển hạ tầng viễn thông và trí tuệ nhân tạo.
Kỳ họp lần thứ 6 năm nay tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trong thúc đẩy chuyển đổi số, xây dựng hệ sinh thái 5G – AI bền vững, hướng tới kỷ nguyên 6G.
5G và AI – Hai trụ cột của hệ sinh thái số ASEAN
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy nhấn mạnh, 5G không chỉ là hạ tầng trọng yếu của nền kinh tế số, mà còn là động lực thúc đẩy trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển mạnh mẽ trong các lĩnh vực công nghiệp, y tế, giáo dục và bảo vệ môi trường.
“Mối quan hệ bổ trợ hai chiều giữa 5G và AI chính là chìa khóa mở ra hệ sinh thái số thông minh và bền vững, nơi công nghệ phục vụ tốt hơn cho con người và xã hội,” ông Bùi Thế Duy khẳng định.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy nhấn mạnh, 5G không chỉ là hạ tầng trọng yếu của nền kinh tế số, mà còn là động lực thúc đẩy AI phát triển mạnh mẽ. Theo ông Duy, Việt Nam đã liên tục đầu tư cho nghiên cứu, thử nghiệm và thương mại hóa 5G, đồng thời thúc đẩy phát triển năng lực AI quốc gia.
Với sự đồng hành của các đối tác quốc tế và tập đoàn công nghệ hàng đầu như Qualcomm, Ericsson, Nokia, Huawei, Viettel, VNPT và MobiFone, Việt Nam đang từng bước hình thành hệ sinh thái 5G – AI năng động, đổi mới và có tính lan tỏa cao trong ASEAN.
Hội nghị năm nay quy tụ đại diện cơ quan quản lý viễn thông của các nước ASEAN, cùng các đối tác đối thoại như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc và nhiều tổ chức quốc tế chuyên ngành.
Đây không chỉ là nơi chia sẻ kinh nghiệm, mà còn là diễn đàn kết nối giữa chính phủ, doanh nghiệp và giới nghiên cứu nhằm thúc đẩy phát triển hạ tầng số khu vực.
Việt Nam – hình mẫu phát triển 5G hiệu quả nhất ASEAN
Theo ông Lê Văn Tuấn, Cục trưởng Cục Tần số Vô tuyến điện, Việt Nam đang nổi lên như một trong những quốc gia triển khai 5G hiệu quả nhất khu vực. Thành công này đến từ chiến lược phổ tần hợp lý, chi phí phổ cân đối và chính sách khuyến khích đầu tư mạnh mẽ.
Cụ thể, Việt Nam đã cấp cho các doanh nghiệp 100 MHz băng tần trung (C-band, 2.6 GHz) và 2x10 MHz băng tần thấp (700 MHz) – dải tần được giải phóng sau chương trình số hóa truyền hình.
Việc phân bổ khối phổ rộng giúp tăng tốc độ truyền dữ liệu và mở rộng dung lượng kết nối, trong khi các bộ lọc chuyên dụng được sử dụng để giảm nhiễu, di dời hệ thống vệ tinh lên băng Ku hoặc phần trên của C-band.
Đặc biệt, Việt Nam duy trì chi phí phổ tần ở mức chỉ khoảng 6% doanh thu doanh nghiệp, thấp hơn nhiều quốc gia khác trong khu vực.
“Khi chi phí phổ vượt quá 10% doanh thu, đầu tư hạ tầng sẽ giảm mạnh. Việt Nam điều chỉnh chính sách đấu giá để tạo điều kiện cho doanh nghiệp dồn vốn vào hạ tầng thay vì chi phí giấy phép,” ông Tuấn nói.
Ông Lê Văn Tuấn, Cục trưởng Cục Tần số Vô tuyến điện, cho biết Việt Nam đang nổi lên như một trong những quốc gia triển khai 5G hiệu quả nhất khu vực. Nhằm khuyến khích mở rộng vùng phủ, Nghị quyết 193 của Quốc hội quy định doanh nghiệp lắp đặt trên 20.000 trạm 5G trong năm 2025 sẽ được hỗ trợ tài chính tương đương 15% chi phí thiết bị. Mục tiêu đến cuối năm 2025, mạng 5G phủ 90% dân số và số trạm đạt 50% số trạm 4G hiện có.
“Thành công của Việt Nam cho thấy, một quốc gia đang phát triển hoàn toàn có thể bứt phá về hạ tầng số nếu có chính sách phù hợp. Đây là kinh nghiệm mà các nước ASEAN có thể tham khảo để chuẩn bị cho giai đoạn 6G,” ông Tuấn nhấn mạnh.
Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Phạm Lê Chung, Trưởng bộ phận Dịch vụ số Ericsson Việt Nam, cho biết các nhà mạng đang chuyển dịch sang mô hình Open Gateway, mở API cho ngân hàng, fintech và nền tảng nội dung để phát triển dịch vụ giá trị gia tăng.
Những ví dụ thành công như Claro Brazil hay Telefónica với TikTok và Banco Itaú cho thấy, 5G không chỉ là công nghệ kết nối mà còn là nền tảng kinh doanh số mới, giúp nhà mạng chuyển mình thành nhà cung cấp dịch vụ số toàn diện.
Ông Phạm Lê Chung, Trưởng bộ phận Dịch vụ số Ericsson Việt Nam, cho biết các nhà mạng đang chuyển dịch sang mô hình Open Gateway, mở API cho ngân hàng, fintech và nền tảng nội dung để phát triển dịch vụ giá trị gia tăng. Đại diện Nokia, ông Deepak Singh, Trưởng bộ phận Giải pháp CSP khu vực châu Á - Thái Bình Dương, cho biết 5G đang tạo "bước nhảy ARPU" (doanh thu trung bình mỗi người dùng) nhờ trải nghiệm dữ liệu vượt trội và chiến lược gói dịch vụ linh hoạt.
Tốc độ 5G Việt Nam đã vượt trội, nhưng vẫn cần có thêm băng tần mới Theo ông Deepak Singh, AI sẽ là động lực cho làn sóng tăng trưởng dữ liệu kế tiếp, khi công nghệ "Digital Twin" và thuật toán học máy giúp tối ưu cấu hình mạng, giảm nhiễu, tăng hiệu suất kết nối và tiết kiệm năng lượng.
Ông Deepak Singh cũng nhấn mạnh ba thông điệp: 5G đã bước vào giai đoạn thương mại hóa hiệu quả. 5G SA và 5G Advanced sẽ mở ra nền tảng doanh thu mới và AI tự động hóa là chìa khóa nâng cao hiệu quả vận hành, tối ưu chi phí và khai thác toàn diện tiềm năng 5G.
Kỷ nguyên “Intelligent Edge” đang bắt đầu
Đại diện Qualcomm, bà Nies Puwati cho rằng AI và 5G đang là hai trụ cột của cuộc cách mạng số toàn cầu, mở đường cho mạng 6G và hệ sinh thái “Connected Intelligent Edge” – nơi hàng tỷ thiết bị, cảm biến và hệ thống AI có thể tương tác và ra quyết định theo thời gian thực.
“Các tác vụ AI đang dần được đưa ra rìa mạng (edge), giúp giảm độ trễ, tiết kiệm năng lượng và tăng tính bảo mật,” bà Puwati cho biết.
Bà Nies Puwati cho rằng AI và 5G đang là hai trụ cột của cuộc cách mạng số toàn cầu, mở đường cho mạng 6G và hệ sinh thái “Connected Intelligent Edge”.