Được mệnh danh là ‘Starlink Nga’, dự án do Roscosmos và các ông lớn tư nhân dẫn dắt sẽ khởi động từ tháng 12/2025, hứa hẹn xóa sổ ‘vùng chết’ mạng ở tundra băng giá và biên giới xa xôi. Liệu đây có phải là cú ‘phản đòn’ hoàn hảo của Moscow trước đế chế không gian của tỷ phú Elon Musk?
Ảnh: spb.mk.ru Bối cảnh và mục tiêu chiến lược
Nga, với diện tích hơn 17 triệu km², từ lâu đã đối mặt với thách thức trong việc bao phủ mạng lưới thông tin liên lạc mặt đất. Các trạm di động truyền thống chỉ đạt khoảng 80-90% lãnh thổ, để lại khoảng trống lớn ở những vùng sâu, vùng xa, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, an ninh quốc gia và đời sống hàng ngày.
Tên lửa RS-24 Yars tầm bắn 11.000km với công nghệ MIRV khai hỏa trong tập trận 'bộ ba hạt nhân'
Để khắc phục, Cơ quan Vũ trụ Liên bang Nga (Roscosmos) đã hợp tác với các doanh nghiệp tư nhân, dẫn đến sự ra đời của dự án cụm vệ tinh LEO do công ty Bureau 1440 (hay Buro 1440) dẫn dắt.
Theo ông Yury Borisov, Giám đốc Roscosmos, việc triển khai hàng loạt sẽ bắt đầu ngay trong tháng 12/2025 hoặc muộn nhất là tháng 1/2026. Giai đoạn thử nghiệm đã thành công với việc phóng 6 vệ tinh đầu tiên, cung cấp dữ liệu quý giá để tối ưu hóa hệ thống.
Dự án không chỉ nhằm bù đắp khoảng trống phủ sóng mà còn giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng toàn cầu.
Kế hoạch triển khai được chia thành các giai đoạn rõ ràng. Đến cuối năm 2025, Nga dự kiến phóng thêm 16 vệ tinh đầu tiên của chòm sao Buro 1440 bằng tên lửa Soyuz-2, đánh dấu bước chuyển từ thử nghiệm sang triển khai quy mô lớn.
Một số nguồn tin cho biết, con số có thể lên đến 300 vệ tinh chỉ trong giai đoạn đầu, với mục tiêu dài hạn là hàng nghìn – thậm chí lên đến 15.000 vệ tinh – để tạo thành mạng lưới dày đặc ở độ cao 500-2.000km.
Sự tham gia của các công ty tư nhân như Bureau 1440 và Geoscan (một nhà sản xuất máy bay không người lái) nhấn mạnh mô hình hợp tác công-tư mới mẻ của Nga.
Geoscan cũng đang lên kế hoạch cho các chòm sao vệ tinh hỗ trợ lập bản đồ Trái Đất và thông tin liên lạc, bổ trợ thêm cho hệ thống chính.
Tuy nhiên, một số báo cáo chỉ ra sự không nhất quán về lịch trình, với các mốc thời gian có thể điều chỉnh tùy theo tiến độ kỹ thuật.
Ảnh: Công ty Bureau 1440 (hay Buro 1440), đơn vị phát triển hệ thống vệ tinh quỹ đạo thấp (LEO) “Rassvet” của Nga. Công nghệ ‘Starlink Nga’: Tốc độ cao, độ trễ thấp và tùy chỉnh nội địa
Được mệnh danh là ‘phiên bản Starlink của Nga’, cụm vệ tinh LEO này sử dụng công nghệ tiên tiến tương tự hệ thống của SpaceX: truyền thông laser giữa các vệ tinh, sóng vô tuyến tốc độ cao và phần mềm tự động hóa để duy trì kết nối liên tục.
Chiến đấu cơ không người lái X-BAT với ‘bộ não AI’ lao như tên lửa biến F-16 thành 'khán giả'
Khác biệt lớn nhất là trọng tâm nội địa: trong khi Starlink hướng đến thị trường toàn cầu với hơn 7.000 vệ tinh đã triển khai, hệ thống Nga ưu tiên phủ sóng 100% lãnh thổ quốc gia, bao gồm cả vùng cực và biên giới, nơi điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Công nghệ cốt lõi bao gồm anten phased-array cho kết nối hai chiều, đảm bảo độ trễ dưới 20 mili giây – lý tưởng cho ứng dụng thời gian thực như họp trực tuyến, giám sát môi trường và quốc phòng.
Bureau 1440, với kinh nghiệm từ các dự án vũ trụ tư nhân, cam kết phát triển hệ thống "phản ứng công nghệ toàn diện" chống lại các sản phẩm ngoại nhập.
Đại sứ quán Nga tại Nam Phi cũng xác nhận đây là "chòm sao Internet băng thông rộng" riêng, dự kiến mang lại tốc độ tải xuống lên đến 100 Mbps cho người dùng cuối.
Một vệ tinh trong hệ thống định vị toàn cầu Glonass của Nga. (Nguồn: The Voice of Russia) Lợi ich kinh tế - xã hội và thách thức
Dự án hứa hẹn mang lại lợi ích to lớn. Đối với người dân, nó sẽ cách mạng hóa tiếp cận giáo dục, y tế từ xa và giải trí ở vùng sâu.
Bí mật công nghệ tên lửa Grom-E1 594kg, bắn chính xác mục tiêu cách 120km, phòng không Ukraine 'run rẩy'
Về kinh tế, các ngành như khai thác dầu khí, logistics và nông nghiệp thông minh sẽ được hỗ trợ mạnh mẽ nhờ dữ liệu thời gian thực.
Chiến lược, nó củng cố an ninh thông tin bằng cách tạo lớp bảo vệ không gian độc lập, giảm rủi ro từ các mối đe dọa mặt đất.
Tuy nhiên, thách thức vẫn tồn tại: chi phí phóng vệ tinh cao, rủi ro va chạm không gian và quy định quốc tế về quỹ đạo LEO.
Nga đang hợp tác với các đối tác quốc tế để giảm thiểu, đồng thời đầu tư vào công nghệ tái sử dụng tên lửa để hạ giá thành.
Với việc triển khai chỉ còn vài tháng nữa, Nga đang khẳng định vị thế trong cuộc đua mega-constellation toàn cầu.
Dự án không chỉ là bước tiến công nghệ mà còn là biểu tượng cho sự tự chủ, giúp quốc gia này bắt kịp và vượt qua các đối thủ như Starlink hay OneWeb.
Khi những vệ tinh đầu tiên vươn lên quỹ đạo vào tháng 12/2025, Nga sẽ bước vào kỷ nguyên mới của kết nối không biên giới ngay trên chính lãnh thổ rộng lớn của mình.
Tên lửa Soyuz-5, động cơ mạnh nhất thế giới, công nghệ tối tân Nga 'rung chuyển ngành vũ trụ toàn cầu'
Với động cơ RD-171MV mạnh nhất thế giới, tên lửa Soyuz-5 của Nga vừa hoàn tất thử nghiệm mặt đất, đánh dấu bước tiến công nghệ vượt bậc để độc lập không gian. Liệu ‘Tsar Rocket’ này có làm rung chuyển ngành vũ trụ toàn cầu khi cất cánh năm 2026? 
Tên lửa rắn lớn nhất thế giới Gravity-1 gây chấn động ngành hàng không vũ trụ toàn cầu
Với công nghệ nhiên liệu rắn tiên tiến và khả năng phóng từ biển độc đáo, Gravity-1 không chỉ là kỳ tích kỹ thuật mà còn là đòn bẩy đưa Trung Quốc vượt mặt các gã khổng lồ như SpaceX. Liệu đây có phải khởi đầu cho một kỷ nguyên không gian mới?