Trong thế giới tự nhiên, ít có mối thù nào nổi tiếng và khốc liệt như giữa sư tử và linh cẩu đốm. Hai loài săn mồi hàng đầu châu Phi này đã tranh giành thức ăn, lãnh thổ và quyền thống trị suốt hàng nghìn năm, tạo nên những cuộc đối đầu được ghi lại trong vô số phim tài liệu, tiêu biểu là tác phẩm kinh điển Eternal Enemies (Kẻ thù vĩnh cửu) của đôi đạo diễn Beverly và Derek Joubert.
Thế nhưng, theo các bằng chứng khảo cổ học mới, cuộc chiến giữa sư tử và linh cẩu không chỉ diễn ra ở châu Phi hiện đại mà nó có thể đã bắt đầu từ thời kỳ băng hà ở châu Âu, hàng chục nghìn năm trước.
Cuộc cạnh tranh đẫm máu giành xác chết trên thảo nguyên châu Phi đã được ghi lại trong nhiều bộ phim tài liệu về động vật hoang dã, chẳng hạn như bộ phim kinh điển Eternal Enemies của Beverly và Derek Joubert .
Khoảng 12.000 năm trước, trong thời kỳ Pleistocene muộn, cả sư tử và linh cẩu đều từng sinh sống ở lục địa châu Âu. Các ghi chép hóa thạch cho thấy, hai loài này từng cùng tồn tại trên những thảo nguyên lạnh giá và rừng thưa trải dài khắp lục địa.
Nhà tự nhiên học người Anh William Buckland từng là người đầu tiên phát hiện ra những dấu vết hóa thạch bị nhai nát bởi linh cẩu trong hang Kirkdale, trong khi vào năm 1810, nhà cổ sinh vật học người Đức Georg August Goldfuss đã mô tả loài "sư tử hang động" - Panthera leo spelaea.
Mặc dù cái tên "sư tử hang động" gợi lên hình ảnh loài mèo khổng lồ sống trong hang đá, nhưng thực tế, chúng thường lang thang qua các đồng cỏ lạnh phương Bắc hơn là trú ngụ trong hang động.
Các bằng chứng khảo cổ học gần đây càng củng cố thêm giả thuyết rằng, những cuộc chạm trán giữa sư tử và linh cẩu từng diễn ra thường xuyên tại châu Âu cổ đại. Từ năm 1958 đến 1976, các nhà khảo cổ đã khai quật hơn 4.000 mảnh xương động vật có vú thời Pleistocene dọc theo sông Emscher, gần Bottrop (miền trung tây nước Đức).
Nghiên cứu mới nhất do nhà cổ sinh vật học Cajus Diedrich công bố đã chỉ ra rằng nhiều xương trong số này mang dấu vết bị linh cẩu nhai xé - dấu hiệu của những bãi ăn thịt hoặc hang ổ nuôi con của loài thú săn tàn bạo này.
Không quá xa xôi trong quá khứ, vào những ngày của kỷ Pleistocene muộn trước 12.000 năm trước, cả sư tử và linh cẩu đều sống ở châu Âu.
Điều đáng chú ý là trong cùng khu vực, các nhà khoa học còn phát hiện ra hóa thạch của chính sư tử. Một phiến đá dài khoảng 12 mét lưu giữ tới 29 dấu chân của một con sư tử thảo nguyên trưởng thành - 12 trong số đó khớp hoàn hảo giữa các chi trước và sau. Diedrich đã đặt tên cho loại dấu vết này là Pantheraichnus bottropensis, đánh dấu một trong những bằng chứng hiếm hoi cho sự hiện diện của sư tử tiền sử tại vùng này.
Tuy nhiên, bằng chứng rõ ràng nhất về mối xung đột giữa sư tử và linh cẩu không nằm ở dấu chân mà nằm trong chính những bộ xương bị tàn phá. Nhiều mẫu xương sư tử được tìm thấy trong các hang ổ linh cẩu, bao gồm răng, mảnh sọ, xương chân và đốt sống, đều mang vết nứt và gãy đặc trưng, dấu hiệu rõ ràng cho thấy chúng từng bị linh cẩu cắn xé.
Một số hộp sọ bị nghiền, hàm dưới gãy liên tục, xương chi bị gặm mòn - tất cả trùng khớp với kiểu "phân tích xác" đặc trưng của linh cẩu đốm, loài nổi tiếng với khả năng nghiền nát xương bằng hàm răng cực khỏe.
Vì sao lại có nhiều xương sư tử nằm trong hang linh cẩu như vậy? Diedrich cho rằng, có thể những con sư tử này đã bị giết trong các cuộc tranh giành xác chết với linh cẩu, một cảnh tượng không mấy xa lạ ngay cả trên thảo nguyên châu Phi ngày nay. Sau khi chiến thắng, linh cẩu có thể đã lôi xác sư tử về hang để ăn thịt hoặc cho con non gặm xương.
Một giả thuyết khác là linh cẩu chỉ tận dụng xác sư tử đã chết vì lý do tự nhiên, kéo chúng về tổ để lấy thịt và xương. Dù bằng cách nào, hành động này của linh cẩu vô tình lại giúp con người hiện đại có được những mẫu hóa thạch sư tử còn sót lại vì các hang đá nơi linh cẩu tích trữ xương có điều kiện lý tưởng để bảo tồn di tích trong hàng chục nghìn năm.
Sự thật thú vị là hành vi tương tự vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Các nhà sinh vật học từng phát hiện xương sư tử hiện đại trong hang linh cẩu châu Phi, và mô hình hành vi này có thể là "chìa khóa" giúp giải mã những gì đã diễn ra trong quá khứ.
Thậm chí, một số di tích người tiền sử như Homo erectus ở Đồi Xương Rồng (Trung Quốc) cũng được cho là đã được linh cẩu khổng lồ thời đó tích trữ theo cách tương tự bằng việc kéo xác về hang để ăn.
Những phát hiện tại Bottrop không chỉ mở rộng hiểu biết của con người về hệ sinh thái châu Âu thời băng hà, mà còn cho thấy mối "thù truyền kiếp" giữa sư tử và linh cẩu thực chất là một phần của lịch sử tiến hóa lâu dài, vượt xa không gian và thời gian của châu Phi hiện đại.
Từ những cánh đồng băng giá của Đức cổ đại cho tới thảo nguyên khô cằn Botswana ngày nay, cuộc chiến sinh tồn giữa hai loài ăn thịt hàng đầu vẫn tiếp tục, minh chứng cho quy luật khắc nghiệt của tự nhiên, nơi kẻ mạnh không chỉ giành phần ăn, mà còn giành quyền tồn tại.
Có lẽ, khi sư tử gầm vang trong đêm và linh cẩu cười khanh khách vọng lại, âm thanh ấy không chỉ là cuộc đấu của hiện tại mà là tiếng vọng từ hàng chục nghìn năm trước, của một mối hiềm khích đã khắc sâu trong lịch sử tiến hóa.
Lấy link