Hồi mới là sinh viên năm nhất, Peyton Perry nghe tin robot giao hàng sắp xuất hiện trong khuôn viên Đại học Fairfield. Không lâu sau, cô bắt gặp robot đầu tiên ở cửa hàng Starbucks trong trường và háo hức đặt giao đồ.
Khi Perry học năm cuối, robot đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống sinh viên. "Mỗi ngày tôi đều thấy các robot đi lại", cô nói với Business Insider, cho biết các nhân viên Starbucks và nhà ăn phải liên tục chất đồ ăn lên chúng.
Điều này không chỉ diễn ra ở Đại học Fairfield. Theo số liệu ba nhà cung cấp robot lớn chia sẻ với Business Insider, ít nhất 78 trường đại học Mỹ hiện đã triển khai robot giao hàng hoạt động.
Vài năm trước, robot giao đồ ăn từng bị sinh viên trêu chọc, thậm chí phá hoại. Nhưng khi thị trường phát triển, nhiều nhà cung cấp thực phẩm lớn cho trường đại học, như Sodexo và Aramark, bắt đầu hợp tác với các công ty robot. Dù robot không chỉ giới hạn trong khuôn viên đại học, đây được coi là "phòng thí nghiệm" lý tưởng giúp các công ty thử nghiệm trước khi mở rộng quy mô ra bên ngoài.
Những cái tên dẫn đầu cuộc đua
Starship Technologies, công ty do hai nhà đồng sáng lập Skype Ahti Heinla và Janus Friis thành lập năm 2014, hiện là nhà cung cấp lớn nhất trong lĩnh vực. Họ đang vận hành hơn 2.000 robot tại 60 trường, phục vụ khoảng 1,5 triệu sinh viên.
Theo công ty nghiên cứu công nghệ và vốn thị trường PitchBook, Starship huy động thành công 230 triệu USD trong vòng gọi vốn Series C năm ngoái. Hơn ba năm qua, Starship đã có lãi trên mỗi đơn hàng. "Chúng tôi tối ưu hóa chi phí rất nhiều", Heinla nói, đồng thời cho biết việc cải tiến công nghệ giúp giảm đáng kể tiền sửa chữa và bảo trì.
Để phát triển, Starship hợp tác với ứng dụng giao đồ ăn Grubhub. Trong số các trường triển khai dịch vụ robot của Starship, khoảng một nửa dùng app của công ty, nửa còn lại đặt hàng qua Grubhub. Nền tảng giao đồ này cũng hợp tác với Avride và Robot.com, đối thủ trực tiếp lớn nhất của Starship.
Trong khi Starship dẫn đầu về quy mô triển khai tại đại học, Robot.com (trước đây là Kiwibot) đang bám sát phía sau. Công ty thành lập năm 2017 tại Đại học California, Berkeley và hiện hoạt động ở 16 trường. Nhà đồng sáng lập và CEO Felipe Chavez cho biết khuôn viên trường chính là "khu thử nghiệm", nhưng công ty cũng đang mở rộng sang các thành phố lớn và sân golf.
Theo PitchBook, Robot.com đã huy động được khoảng 33 triệu USD. Công ty đang trong giai đoạn gọi vốn và tình hình kinh doanh cũng khả quan. Họ mua lại một công ty quảng cáo và giới thiệu hình thức quảng cáo trên robot, hiện chiếm 35-40% doanh thu.
Một cái tên đáng chú ý khác là Avride, chủ yếu hoạt động tại Đại học bang Ohio và Đại học Arizona với 165 robot. Theo Giám đốc phát triển kinh doanh Chris Krnich, các nhà cung cấp thực phẩm đã nhận ra giá trị của robot khi mang lại doanh thu hàng nghìn USD mỗi ngày.
Starship, Robot.com và Avride không khác nhiều về công nghệ. Theo Starship, robot của họ có khả năng thích ứng cao nhất với nhiều môi trường, trong khi Avride, cũng sản xuất robotaxi, khẳng định đã "thu nhỏ" công nghệ tự lái để đưa vào robot giao hàng. Nhìn chung, robot khá giống nhau với bốn bánh xe và đôi mắt dễ thương.
Thách thức và triển vọng
Một số sinh viên than phiền robot chạy chậm và gặp khó khăn khi sang đường. Một lần, Perry gọi cà phê cùng bạn nhưng thấy robot đột ngột dừng trên bản đồ theo dõi. Họ ra ngoài tìm và phát hiện nó kẹt trên lề đường. "Chúng tôi đỡ robot lên, nhưng vì nó được lập trình sẵn nên chúng tôi lại phải đi theo nó về phòng. Khi mở ra, cà phê đổ tràn khắp bên trong robot", cô kể lại.
Phí giao hàng cũng là rào cản, như Starship là 2,49 USD - khoản tiền khó chấp nhận với một số sinh viên. Theo Meredith Perkins, cựu sinh viên Đại học Miami, mức phí 2 USD tại đây khiến đa số không sử dụng robot.
Tại Đại học North Carolina Charlotte, robot mở ra khung giờ ăn uống mới từ 21h đến 2h sáng, theo Ben Kolnos, Giám đốc bán lẻ Chartwells Higher Education. Sinh viên chủ yếu sử dụng dịch vụ này khi ốm hoặc đang vùi đầu học bài trong thư viện. Với 200 lần giao hàng mỗi ngày, chưa nhiều so với tổng số sinh viên, Đại học North Carolina Charlotte có thể trở thành mô hình thử nghiệm cho các công ty muốn mở rộng trên toàn quốc.
Lucas Miller, Giám đốc dịch vụ ăn uống tại Đại học Bang Colorado (CSU), đánh giá việc triển khai robot mang đến công nghệ tương lai cho sinh viên, giảng viên và nhân viên. Đây sẽ là làn sóng công nghệ tiếp theo trong lĩnh vực giao đồ ăn và CSU sẽ đi đầu", Miller nói.
Dịch vụ cũng đang mở rộng ra ngoài khuôn viên đại học. DoorDash, công ty Mỹ chuyên về đặt và giao đồ ăn trực tuyến, tháng trước ra mắt robot giao hàng Dot có thể chạy với tốc độ 32 km/h, di chuyển trên vỉa hè và làn dành cho xe đạp trên đường phố.
Theo Ali Kashani, CEO công ty Serve Robotics, hoạt động giao hàng đang trở nên phổ biến hơn và có thể mang đến cơ hội lớn hơn taxi tự lái. "Mọi người quan tâm đến xe tự lái vận chuyển khách", ông cho biết. "Nhưng ai cũng có rất nhiều thứ cần tiêu thụ mỗi ngày. Vận chuyển hàng hóa cũng quan trọng không kém, thậm chí có thể lớn hơn, so với vận chuyển người".
Thu Thảo tổng hợp