Trường hợp đáng kinh ngạc của cô gái trẻ có khả năng “du hành thời gian”

Đối với phần lớn chúng ta, mỗi ngày bộ não tiếp nhận vô vàn hình ảnh và sự kiện rồi nhanh chóng loại bỏ hầu hết. Nhưng ở một số ít người, ký ức lại bám chặt như mạng nhện, khó mà rũ bỏ.

Một nghiên cứu mới công bố đã ghi nhận trường hợp đặc biệt như vậy: một cô gái giấu tên, được gọi bằng biệt danh TL, sở hữu khả năng ghi nhớ khối lượng khổng lồ các sự kiện trong cuộc đời. Toàn cầu hiện chỉ có chưa đến 100 người được xác định mắc chứng “tăng trí nhớ” hay trí nhớ tự truyện siêu việt (HSAM).

Hội chứng này lần đầu được mô tả vào năm 2006. Trường hợp TL trở thành nghiên cứu toàn diện đầu tiên nhằm giải thích cách những người HSAM hồi tưởng ký ức cá nhân trong quá khứ và thậm chí “tưởng tượng” ra sự kiện ở tương lai.

Khả năng “du hành thời gian” bằng ký ức cho phép TL sống lại những gì đã xảy ra, đồng thời hình dung trước những điều sắp đến.

“Ở những cá nhân có trí nhớ siêu phàm, ký ức được sắp xếp cẩn thận theo ngày tháng”, nhà thần kinh học Valentina La Corte, tác giả chính của nghiên cứu tại Đại học Paris Cité, cho biết. “Họ có thể mô tả chi tiết việc mình đã làm vào một ngày cụ thể, chẳng hạn 6/7/2002, kèm cả cảm xúc và cảm giác của ngày đó”.

Từ nhỏ, TL đã hồi tưởng lại ký ức một cách sống động, từ nhiều góc độ, như thể đang có mặt ở hiện trường. Lên 8 tuổi, cô tiết lộ khả năng này với bạn bè nhưng bị cho là bịa đặt. Mãi đến năm 16 tuổi, TL mới dám kể với gia đình. Một năm sau, cô quyết định công khai câu chuyện với thế giới.

Trong các bài kiểm tra, TL được yêu cầu nhớ lại nhiều sự kiện ở các giai đoạn khác nhau của đời mình. Kết quả cho thấy cô đạt mức vượt trội so với chuẩn trung bình, phù hợp với chẩn đoán HSAM: không chỉ nhớ chi tiết bối cảnh, tình huống mà còn tái hiện cả cảm giác từng trải qua.

Đặc biệt, TL còn “du hành” tới tương lai. Những dự đoán trong tâm trí gợi cho cô cảm giác mạnh mẽ rằng sự kiện chưa diễn ra như thể đã từng xảy đến.

Cô phân loại ký ức thành “ký ức đen” – thông tin khô khan, không cảm xúc, khó lưu trữ; và ký ức cá nhân giàu cảm xúc – được sắp xếp trong một “căn phòng trắng” khổng lồ, như thư viện tinh thần lưu trữ từng món đồ chơi, bức ảnh, quyển sách với thẻ mô tả chi tiết.

Ký ức của TL được lưu trữ theo trình tự thời gian: chi tiết rõ nét với những sự kiện gần, nhưng dần mờ nhạt với các ký ức lâu hơn, chỉ còn nhớ theo năm. Các trải nghiệm tiêu cực cũng in dấu trong “những căn phòng trắng” riêng biệt, có thể mở ra bất cứ lúc nào, chẳng hạn cảm giác khó chịu với hình ảnh người lính sau khi cha rời gia đình để theo quân ngũ.

Nghiên cứu chưa đề cập đến mặt khó khăn của khả năng này, song những người HSAM khác mô tả trải nghiệm như “dòng hồi tưởng liên tục, không ngừng, không kiểm soát được”.

Từ trường hợp TL, nhóm tác giả đặt ra hàng loạt câu hỏi: liệu tuổi tác có ảnh hưởng tới trí nhớ siêu phàm, khả năng du hành thời gian trong tâm trí có suy giảm theo năm tháng, và người mắc HSAM có học cách kiểm soát dòng ký ức dồn dập này hay không.

Cho đến nay, bí mật về cách bộ não con người mã hóa, lưu trữ và loại bỏ ký ức vẫn còn nhiều điều chưa sáng tỏ.