Giải mã chiến dịch giải cứu 2000 cá voi trắng bằng âm nhạc độc nhất lịch sử

Điều khiến thế giới phải sửng sốt không chỉ là sự can thiệp của tàu phá băng lớn nhất Liên Xô (cũ), mà còn là việc những bản nhạc cổ điển vang vọng giữa đại dương đã trở thành “người dẫn đường” kỳ diệu, giúp đàn cá voi thoát khỏi cái chết cận kề.

Đàn cá voi mắc kẹt dưới lớp băng dày

Theo WhaleScience, mọi chuyện bắt đầu vào cuối năm 1984, khi người dân bản địa Chukchi – một cộng đồng ven biển sống dựa vào thiên nhiên – phát hiện một đàn cá voi trắng đang mắc kẹt trong lớp băng đang ngày càng dày lên.

Những sinh vật biển khổng lồ chỉ còn vài lỗ thở nhỏ để hít thở, và nguy cơ ngạt thở hiện rõ từng ngày.

Không đành lòng nhìn những sinh linh ấy lặng lẽ chết dần, người dân đã làm mọi cách để giúp đỡ: họ khoét thêm lỗ thở, thả cá đông lạnh xuống biển để nuôi chúng, thậm chí sử dụng thuyền nhỏ để phá băng. Nhưng tất cả chỉ đủ để trì hoãn bi kịch.

Trước tình thế tuyệt vọng, Chính phủ Liên Xô (cũ) quyết định can thiệp.

Tháng 2 năm 1985, tàu phá băng Moskva được điều động tới biển Chukchi. Đây là con tàu phi hạt nhân lớn nhất thế giới lúc bấy giờ, được thiết kế để giữ cho các tuyến vận tải Bắc Cực hoạt động trong mùa đông.

Lần này, nó mang trên mình một sứ mệnh chưa từng có: mở đường sống cho hàng ngàn cá voi trắng.

Ngay khi đến, thủy thủ đoàn tàu Moskva bắt tay vào phá vỡ lớp băng dày để mở ra một hành lang đủ rộng cho đàn cá voi bơi thoát.

Tuy nhiên, sự việc lại rẽ hướng bất ngờ. Đàn cá voi không chịu di chuyển. Chúng tỏ ra sợ hãi trước tiếng động cơ ầm ầm và bóng dáng khổng lồ của con tàu. Dù lối thoát đã mở, không một con cá nào dám tiến lên.

Âm nhạc tạo kỳ tích

Khi cả chiến dịch tưởng chừng rơi vào bế tắc, một ý tưởng táo bạo được đưa ra: thử mở nhạc.

Các nhà sinh học hải dương từ lâu đã biết rằng cá voi và cá heo phản ứng mạnh mẽ với âm thanh, đặc biệt là những giai điệu có tần số ổn định.

Ban đầu, thủy thủ thử nhiều thể loại khác nhau từ nhạc pop, nhạc điện tử cho tới nhạc võ thuật nhưng đều không hiệu quả. Chỉ đến khi những bản nhạc cổ điển vang lên – những khúc nhạc không lời, du dương và đầy chiều sâu – điều kỳ diệu mới thực sự xảy ra.

Từng chút một, những con cá voi đang hoảng loạn bắt đầu trấn tĩnh. Chúng chầm chậm di chuyển về phía tàu Moskva, rồi từng nhóm nối tiếp nhau bơi qua hành lang băng vừa được mở.

Cảnh tượng đàn cá voi lặng lẽ “diễu hành” theo tiếng nhạc cổ điển giữa biển Bắc Cực lạnh buốt đã khiến ngay cả những thủy thủ dày dạn kinh nghiệm cũng xúc động đến nghẹn ngào.

Trong nhiều tuần liền, tàu Moskva tiếp tục mở đường xuyên qua băng giá, còn những bản nhạc cổ điển vẫn vang vọng không ngừng trên boong tàu.

Từ Tchaikovsky đến Beethoven, từ Mozart đến Rachmaninoff, những giai điệu vượt thời gian như truyền đi thông điệp về sự bình yên và lòng tin.

Khi chiến dịch khép lại, khoảng 2.000 con cá voi đã thoát khỏi vòng vây của băng giá và trở về với đại dương tự do.

Dù khoảng 500 con bị thợ săn sát hại và một số không vượt qua được mùa đông, chiến dịch vẫn được xem là một trong những cuộc giải cứu động vật quy mô và thành công nhất trong thế kỷ 20. Chi phí ước tính cho toàn bộ chiến dịch lên đến 80.000USD.

Ngày nay, nhiều nhà sinh vật học vẫn nhắc đến chiến dịch này như một ví dụ độc đáo về mối quan hệ sâu sắc giữa con người và động vật.

Nó cho thấy âm nhạc không chỉ phục vụ con người, mà còn có thể chạm đến cảm xúc của những sinh vật biển. Trong khoảnh khắc tưởng như không còn lối thoát, một ý tưởng giản đơn như việc mở nhạc cổ điển cũng có thể trở thành chìa khóa mở cánh cửa sinh tồn.