Nấm ký sinh biến nhện nhà thành “xác sống”

Một loài nấm ký sinh bí ẩn đã và đang biến nhện nhà thành “xác sống”, làm dấy lên sự lo ngại khi chúng xuất hiện ngày một nhiều tại Mỹ và châu Âu.

Loài nấm này, được đặt tên là Gibellula attenboroughii, lần đầu được phát hiện tại Ireland trong một bộ phim tài liệu của BBC năm 2021.

Cơ chế hoạt động của nấm thực sự gây ám ảnh, tựa như một bộ phim kinh dị. Chúng bám lên cơ thể nhện, xâm nhập vào các khoang máu, ăn dần các cơ quan nội tạng, rồi chiếm quyền điều khiển thần kinh.

Khi đã kiểm soát vật chủ, nấm điều chỉnh lượng dopamine trong não nhện, buộc chúng rời bỏ tổ, bò ra nơi trống trải, cũng là hành vi hoàn toàn trái ngược với bản năng ẩn dật của loài. Tại đó, nhện chết đi và cơ thể chúng trở thành giá thể cho nấm phát triển.

Sau khi vật chủ tử vong, nấm G. attenboroughii mọc ra những cuống dài phủ trắng, phóng thích bào tử để tiếp tục lây lan. Quá trình này có thể kéo dài tới 3 tuần, để lại những xác nhện trắng xóa tựa như cục bông gòn.

Nhiều người dân Mỹ đã phát hiện chúng trên gác mái, tầng hầm, trong khi ở Anh, CH Séc hay Nga, các xác nhện nhiễm nấm cũng được tìm thấy tại vườn nhà, hầm rượu và các hang động.

Hiện tượng này khiến nhiều người liên tưởng đến kịch bản trong trò chơi và bộ phim truyền hình The Last of Us ra mắt năm 2023, kể về thế giới hậu tận thế nơi một loài nấm ký sinh tấn công não người, biến họ thành những sinh vật mất kiểm soát và gây nên đại dịch toàn cầu.

Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định loài nấm này không có khả năng lây sang người, bởi để thích nghi cần tới hàng triệu năm biến đổi và di truyền.

Theo nhóm nghiên cứu quốc tế do Dr. Harry Evans dẫn dắt, nấm ký sinh này chủ yếu tấn công nhện hang Metellina merianae và Meta menardi trong môi trường ẩm ướt của hang động Ireland.

Đặc biệt, nấm không chỉ giết chết vật chủ mà còn tiết ra kháng sinh tự nhiên nhằm bảo quản xác, ngăn vi khuẩn khác phân hủy, từ đó giúp bào tử phát tán mạnh mẽ hơn.

Dẫu cảnh tượng “nhện xác sống” gây ám ảnh cho nhiều hộ gia đình, song các nhà khoa học nhấn mạnh đây là minh chứng cho sức mạnh tiến hóa và khả năng thích nghi phi thường của nấm ký sinh.

Các nhà khoa học ước tính giới nấm có thể sở hữu tới 10–20 triệu loài, song mới chỉ 1% được con người mô tả và đặt tên. Điều này cho thấy vẫn còn một kho tàng khổng lồ chưa được khám phá, có thể ảnh hưởng lớn đến cả hệ sinh thái và sức khỏe con người.