Đánh giá GFX100RF: Chiếc máy ảnh khiến tôi có cảm tình lại với Fujifilm

Fujifilm luôn biết cách tạo bất ngờ trong thế giới nhiếp ảnh, và Fujifilm GFX100RF là một ví dụ điển hình. Đây là chiếc máy ảnh medium format đầu tiên với ống kính cố định, mang cảm biến 102MP vào một thân máy nhỏ gọn đáng kinh ngạc. Là một người yêu thích thể loại ảnh đường phố (street photography) và có kinh nghiệm với nhiều dòng máy, tôi rất ấn tượng khi trải nghiệm GFX100RF, thậm chí, nó đang dần thay đổi cách tôi nhìn về medium format.

Vậy Medium Format là gì?

Medium Format (định dạng trung) là một loại cảm biến máy ảnh lớn hơn đáng kể so với cảm biến full-frame (35mm) phổ biến trong các máy ảnh chuyên nghiệp. Trong khi cảm biến full-frame có kích thước khoảng 36 x 24mm, cảm biến Medium Format thường dao động từ 43.8 x 32.9mm (như dòng Fujifilm GFX hay Hasselblad X) đến 53.4 x 40mm (như một số mẫu Hasselblad cao cấp).

Việc có kích thước lớn hơn cho phép cảm biến thu nhận nhiều ánh sáng hơn, mang lại độ chi tiết cao, dải động rộng (thường 13-14 stop), và màu sắc phong phú, đặc biệt hữu ích cho in ấn khổ lớn, nhiếp ảnh nghệ thuật, hoặc chụp sản phẩm, quảng cáo…

Bản thân tôi đã từng tiếp xúc với Medium Format qua các máy chụp phim như Rolleiflex, Hasselblad 500C, Pentax 67 hay như với dòng máy số (digital) trước đây là Fujifilm GFX 50 SII, Hasselblad X1D II và rất mê mẩn với độ sâu, nổi khối cũng như sự chuyển vùng mượt mà của ảnh, nhất là ở các vùng chuyển màu như bầu trời hay bóng đổ.

Tuy nhiên, rào cản lớn khiến tôi chưa đến với dòng Medium Format kỹ thuật số là vì nó thường có giá cao hơn (chi phí đầu tư cả body và lens rất lớn) và tốc độ lấy nét chậm hơn so với full-frame. Với GFX100RF lần này, Fujifilm đã khiến tôi bất ngờ khi khéo léo "nhét" một cảm biến Medium Format 102MP vào thân máy nhẹ chỉ 735g, cùng với một ống kính gắn liền, mở ra cơ hội cho những ai muốn chất lượng cao mà vẫn cần sự cơ động như chụp phố hay du lịch và có mức giá dễ thở hơn.

Một chiếc Medium Format gọn nhẹ chưa từng thấy

Fujifilm GFX100RF gây ấn tượng ngay từ cái nhìn đầu tiên với phong cách rangefinder cổ điển và ngay từ khi xem buổi giới thiệu, tôi đã nhớ ngay đến dòng X100 vốn đang làm mưa làm gió với dân chơi máy ảnh hiện nay. Thân máy làm từ hợp kim magie, chắc chắn nhưng chỉ nặng 735 gram - nhẹ nhất trong dòng GFX.

Máy đi kèm ống kính cố định Fujinon GF 35mm f/4 (tương đương 28mm và khoảng f/3.2 trên full-frame), tích hợp bộ lọc ND 4-stop, một tính năng quen thuộc từ X100 nay xuất hiện trên GFX. Máy sử dụng bộ xử lý X-Processor 5, cảm biến cho dải động rộng (14 stop ở F-Log2)

Trong chuyến công tác tại Paris, tôi mang GFX100RF đi khắp nơi từ sáng đến tối, và trọng lượng 735g thực sự là một điểm cộng lớn. So với các máy Medium Format truyền thống như GFX100S hay GFX50S (trên 800g, chưa tính ống kính), GFX100RF nhẹ đến mức tôi hầu như không cảm thấy mỏi tay dù cầm cả ngày.

Đáng ngạc nhiên, nó nhẹ tương đương chiếc Leica Q2 (734g, bao gồm pin) mà tôi thường dùng, dù cảm biến lớn hơn nhiều. Để có cái nhìn trực quan, đây là hình ảnh tôi chụp lại so sánh kích thước giữa Q2 và GFX100RF:

Việc có kích thước chỉ nhỉnh hơn chút (134 x 90 x 76mm so với 130 x 80 x 91.9mm của Q2) đã khiến GFX100RF trở thành chiếc Medium Format hiếm hoi sánh ngang máy full-frame về độ cơ động.

Thực sự mà nói, từ trước đến nay tôi thường cảm thấy máy ảnh cảm biến crop-frame của Fujifilm (như X-T series, X100 series) chỉ phù hợp chơi vui vẻ, không đáp ứng nhu cầu chuyên sâu. Nói đến đây có thể nhiều người không đồng tình, và tôi cũng biết rằng đây cũng là điều tranh cãi suốt nhiều năm qua trên mạng xã hội, rằng các dòng máy ảnh đó của Fujifilm có thực sự làm nghề được hay không, và hơn hết, là có đáng tiền hay không?

Dù có tông màu độc đáo nhờ bộ lọc giả màu phim và thiết kế đủ mức hấp dẫn, giá của chúng thường cao so với hiệu năng, khiến tôi chọn Leica Q, sau đó là đến Q2 (riêng Q3 thì giá vẫn còn khá cao nên tôi chưa cần thiết tiếp cận), vốn là 1 máy full-frame với ống kính f/1.7 sắc nét, linh hoạt trong nhiều điều kiện ánh sáng hơn, và kinh tế hơn.

Fujifilm từng có Medium Format như GFX100S hay GFX50S, nhưng chúng cồng kềnh và người dùng cần đầu tư ống kính rời, dẫn đến tăng chi phí. Nhưng đến với GFX100RF, tôi cảm nhận đây là một bước ngoặt của hãng khi mang đến Medium Format compact thực sự, tích hợp ống kính cố định mà chưa từng thấy ở sản phẩm digital nào khác.

So với dòng GFX, GFX100RF nhẹ hơn GFX100S II (883g, chưa tính ống kính) và GFX100 II (1030g, bao gồm EVF). Tuy thiếu chống rung trong thân máy (IBIS, vốn có trên GFX100S II và GFX100 II), máy vẫn phù hợp chụp cầm tay nhờ ống kính góc rộng và màn trập nhẹ. So với X100VI, GFX100RF chia sẻ phong cách nhỏ gọn, cổ điển, nhưng cảm biến 102MP vượt xa APS-C 40.2MP, với ống 35mm f/4 phù hợp phong cảnh và phố thị hơn 23mm f/2.

Thao tác thực tế: Thoải mái nhưng cần làm quen

Cầm Fujifilm GFX100RF, tôi thấy máy rất vừa tay với báng cầm được thiết kế đủ chắc để chụp lâu mà không mỏi. Các nút xoay điều chỉnh tốc độ màn trập, bù phơi sáng, vòng khẩu độ… được gia công tỉ mỉ và không có điểm gì phải phàn nàn. Tuy nhiên theo tôi, để sử dụng máy hiệu quả bạn cần thời gian làm quen với các thao tác, đặc biệt là hệ thống nút tùy chỉnh.

Máy có 7 nút tùy chỉnh, cho phép gán chức năng như chuyển Film Simulation, kích hoạt digital teleconverter, hay bật bộ lọc ND. Ban đầu, tôi thấy tính năng này linh hoạt, nhưng hơi rối. Tôi gán Fn1 để chuyển tiêu cự crop (35mm, 45mm, 63mm) và Fn2 cho Acros, nhưng khi chụp phố, tôi đôi lúc quên nút nào làm gì. Lời khuyên là chọn 2-3 chức năng hay dùng và thực hành để quen.

Trong chuyến công tác tại Paris, tôi đã mang theo chiếc máy này để trải nghiệm và thực sự ấn tượng với tốc độ lấy nét của nó, nhanh hơn rõ rệt so với các máy Medium Format Fujifilm trước đây như GFX50S II hay GFX100S. Máy luôn sẵn sàng trong những tình huống bắt khoảnh khắc mà tôi muốn, đặc biệt là khả năng bắt nét rất nhanh đã đảm bảo cho tôi không bỏ lỡ bất thứ gì, dù là trong điều kiện ánh sáng hơi ngặt nghèo.

Tiêu cự 28mm (quy đổi full-frame) của ống kính 35mm f/4 là lý tưởng cho streetlife, tương tự Leica Q2 mà tôi yêu thích. Góc chụp này cho phép tôi có thể tiến gần chủ thể hơn và vẫn có thể ghi nhận lại được môi trường xung quanh một cách nhiều nhất, truyền tải câu chuyện có chiều sâu nhất có thể.

Khả năng chụp burst shot cũng được cải thiện, lưu ảnh nhanh, gần như không gặp tình trạng buffer lâu - điều từng là hạn chế của Medium Format. Để đạt hiệu suất này, tôi dùng thẻ SDXC SanDisk Extreme Pro UHS-II U3 300MB/s cùng thẻ SDXC Lexar Armor UHS-II 280MB/s đảm bảo tốc độ ghi phù hợp với file RAW 16-bit nặng. Nếu bạn muốn trải nghiệm mượt mà, một thẻ nhớ tốt là điều bắt buộc.

Một file ảnh chụp từ cảm biến Medium Format cũng rất lớn, vậy nên ngoài việc trang bị thẻ tốc độ cao, hãy dùng thẻ có dung lượng cao, tận dụng cắm cả 2 slot thẻ SD để không bị "đầy thẻ" giữa chừng và lại lúng túng tìm thẻ khác cắm vào.

Tuy thiếu IBIS như đã đề cập ở trên nhưng tôi phải thầm cảm ơn vì thân hình của máy khá nhẹ, kèm với việc sử dụng ống kính gốc rộng và màn trập lá cũng hoạt động nhẹ nhàng nên việc chụp ở tốc độ chậm khoảng 1/15s hay 1/30s vẫn không là vấn đề gì.

Nhờ độ phân giải 102MP, GFX100RF cho phép crop sâu mà vẫn giữ chất lượng, vậy nên khi dùng tính năng digital teleconverter chuyển sang 45mm (60MP), 63mm (30MP), và 80mm (9MP, tỷ lệ 65:24) đều cho ảnh ở chất lượng ổn định nhất.

Thời lượng pin là một điểm cộng lớn. Trong chuyến công tác tại Paris, tôi có một ngày đi dạo chụp từ 9h sáng đến 10:30 tối, chỉ nghỉ để ăn trưa, ăn tối, và hai lần ghé quán cà phê. Tôi chụp liên tục, chủ yếu định dạng RAW, dùng hết một thẻ SD 64GB và nửa thẻ thứ hai (tức là hết 1,5 thẻ 64GB).

Dù chụp nhiều, tôi rất bất ngờ khi đêm về phòng kiểm tra lại thì pin chỉ mất 2 vạch (khoảng 30-40% pin, theo thang 5 vạch). Theo chuẩn CIPA, pin W-235 cho 820 tấm, nhưng thực tế ở Paris cho thấy máy xử lý khối lượng lớn trong thời gian dài mà không cần sạc.

Dưới đây là bảng so sánh cảm biến với các máy Medium Format khác:

Và tất nhiên không thể thiếu Film Simulation

Nhắc tới Fujifilm, chúng ta không thể không nhắc đến khả năng giả lập màu phim (Film Simulation), vốn trở thành "món ăn tinh thần" của nhiều "con dân" Fuji, và thậm chí đây cũng là một trong những lý do mà họ xuống tiền để mua máy về sử dụng.

GFX100RF mang đến 18 chế độ Film Simulation, nổi bật với Reala Ace dùng để mô phỏng phim Fujifilm Superia Reala. Reala Ace tạo màu sắc cân bằng, trung thực, độ tương phản vừa phải, phù hợp chân dung và cảnh phố. Các chế độ như Nostalgic Neg. mang tông ấm cho hoàng hôn, Velvia tăng độ bão hòa cho phong cảnh, Acros tạo ảnh đen trắng tương phản cao cho phố thị.

So với X100VI, Film Simulation của GFX100RF tương tự về số lượng, nhưng cảm biến medium format cho độ chuyển màu mượt mà và chi tiết hơn.

Giá cả và đối tượng người dùng

Tại Việt Nam, Fujifilm GFX100RF có giá chính hãng 144.990.000 VNĐ (màu đen) và 147.990.000 VNĐ (màu bạc). Ngoài ra, khách mua sớm nhận thẻ SD Exascend 64GB V90 (tốc độ cao, phù hợp RAW 16-bit) và túi Billingham Hadley Small Pro.

Mức giá này khi công bố cũng đã có một số tranh luận trên mạng xã hội, tuy nhiên với bản thân tôi, là một người đã từng sử dụng qua nhiều thiết bị khác nhau, kể cả Medium Format thì GFX100RF này có mức giá trên hiệu năng khá ổn. Liệu bạn có thể tìm đâu ra một con máy có cảm biến khổ Medium với thân hình gọn nhẹ và không phải lo nghĩ về việc đầu tư ống kính? Rõ ràng là không, nhưng tất nhiên, nó sẽ không dành cho tất cả mọi người.

Đây sẽ là chiếc máy phù hợp cho:

- Người thích nhiếp ảnh đường phố nhưng cần chất lượng sensor tốt hơn

- Người muốn tận dụng cảm biến 102MP Medium Format để có thể tạo được các bức ảnh chuyên về phong cảnh, phố thị, thoải mái cắt cúp mà không lo ảnh mất chi tiết

- Người muốn trải nghiệm một chiếc máy Medium Format gọn nhẹ, giá "êm"

Ai nên cân nhắc kỹ?

- Người cần chụp thường xuyên trong điều kiện ánh sáng yếu: Ống f/4 và thiếu IBIS hạn chế chụp sự kiện đêm hay thể thao.

- Người cần ống kính linh hoạt: Ống cố định hạn chế tiêu cự.

- Người cần chụp chân dung chuyên nghiệp, thích xóa phông "mù mịt".

Một số ảnh được tôi chụp thử tại Paris:

Và tại Việt Nam: