Chuyển đổi số qua việc gắn truy xuất nguồn gốc 'cho từng con cua, quả sầu'

31/5

Chuyển đổi số được đánh giá là giải pháp then chốt giúp cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc, đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và quốc tế.

"Tại sao truy xuất nguồn gốc ngày càng được quan tâm, bởi vì nhu cầu của người dùng hiện tại không chỉ liên quan đến tìm hiểu thông tin sản phẩm. Họ còn muốn biết nguồn gốc, các tiêu chuẩn xác thực, đăng ký với cơ quan chức năng, quá trình vận chuyển... những điều mà một mã số hoặc mã vạch 1D chưa thể hiện được", ông Trần Ngọc Trung, phụ trách văn phòng đại diện khu vực phía Nam của Trung tâm mã số, mã vạch quốc gia (NBC), phát biểu tại hội thảo về chuyển đổi số trong quản lý chuỗi cung ứng ngày 30/5 ở TP HCM.

Theo ông Trung, việc truy xuất nguồn gốc giúp người dùng có "trải nghiệm tiêu dùng đáng tin cậy, thuận tiện và nhiều cảm xúc". Trong khi đó, các loại mã tại Việt Nam chưa thể hiện được và cũng không đủ dữ liệu để thể hiện đầy đủ những thông tin người dùng cần. Do đó, chuyển đổi số giúp doanh nghiệp chuyển sang phương thức mới hơn để người dùng có thể theo dõi nhiều thông số hơn.

Ông cho biết việc truy xuất nguồn gốc tại Việt Nam đang có tiến bộ lớn, đạt tốc độ phát triển mạnh mẽ với nhiều công nghệ mới như AI, blockchain bên cạnh phương pháp truyền thống. Ví dụ, cua Năm Căn (Cà Mau) ứng dụng blockchain để truy xuất nguồn gốc; cây cà phê ở Tây Nguyên được gắn chip cho từng rẫy để xác định nơi trồng, nơi thu hoạch; hay cây sầu riêng ở Bình Phước tích hợp chip RF để theo dõi các thông số về cây ngay từ đầu.

Tuy nhiên, ông Trung đánh giá việc triển khai còn gặp khó khăn do chưa đồng bộ và vướng mắc về pháp lý. Ông cho biết NBC hiện là cầu nối hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước và kết nối doanh nghiệp để xây dựng hành lang pháp lý, điều chỉnh các quy định nhằm thúc đẩy triển khai hiệu quả, cũng như tham gia vào các dự án, mô hình về truy xuất nguồn gốc và phát triển bền vững tại từng địa phương.

Theo ông Phạm Văn Quân, chuyên gia Chuyển đổi số Quốc gia và Giám đốc công ty cổ phần công nghệ Checkee, chuyển đổi số là giải pháp then chốt giúp doanh nghiệp Việt Nam có thể cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và quốc tế.

"Chuyển đổi số trong chuỗi cung ứng tại Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển tiếp, có những điểm sáng tại doanh nghiệp lớn và logistics, song vẫn còn những rào cản đáng kể ở doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) và ngành hàng nông sản", ông Quân đánh giá. "Với sự hỗ trợ chính sách, đầu tư công nghệ và nâng cao nhận thức, Việt Nam có thể rút ngắn khoảng cách số trong lĩnh vực chuỗi cung ứng trong 5-10 năm".

Với kinh nghiệm thực tiễn đúc kết qua việc vận hành Checkee - đơn vị cung cấp giải pháp truy xuất nguồn gốc, ông Quân cho rằng doanh nghiệp cần 5 bước triển khai thực tế, gồm: Đánh giá hiện trạng số hóa thông qua quy trình, công nghệ và nhân lực; Xây dựng lộ trình chuyển đổi số với ưu tiên về nhu cầu và hiệu quả; Lựa chọn công nghệ hoặc phần mềm phù hợp quy mô và ngành; Đào tạo, chuyển đổi nhân lực theo hướng tăng nhận thức và kỹ năng số; Đo lường và cải tiến liên tục thông qua những chỉ số mục tiêu đạt được cũng như phản hồi từ khách hàng.

Để tăng hiệu quả truy xuất nguồn gốc, cần đưa vào các giải pháp công nghệ, như ứng dụng IoT, cảm biến, mã QR, RFID, blockchain để theo dõi thông tin sản phẩm; hệ thống quản lý dữ liệu điện tử; ứng dụng di động và web để cung cấp thông tin cho người tiêu dùng. Ông Quân nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý dữ liệu đầu vào, phân loại nguyên liệu, cũng như sự cần thiết phải có sự đồng bộ trong toàn chuỗi cung ứng.

Ngoài ra, chuyên gia của Checkee cho rằng doanh nghiệp cần tuân thủ tiêu chuẩn và quy định về truy xuất nguồn gốc do Chính phủ ban hành, đồng thời đề xuất giải pháp để doanh nghiệp có thể áp dụng hiệu quả.

Hồi tháng 3, Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất luật hóa quy định mã vạch để ứng dụng công nghệ trong truy xuất sản phẩm hàng hóa và phù hợp quy định quốc tế. Mã số, mã vạch giúp thúc đẩy thương mại và hội nhập quốc tế, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia thương mại điện tử toàn cầu. Mã cũng tích hợp với dữ liệu hải quan và cơ quan thuế nhằm tạo thuận lợi cho khai báo, thông quan, tính thuế; hỗ trợ kiểm soát luồng hàng xuất nhập khẩu.

Bảo Lâm