Theo Ars Technica, SpaceX thu được một số cải thiện chuyến bay thử nghiệm mới nhất với tên lửa mạnh nhất thế giới hôm 27/5, vượt qua các vấn đề kỹ thuật từng gây khó khăn cho hai lần phóng trước đó. Nhưng chỉ vài phút sau khi bắt đầu nhiệm vụ, tàu Starship của SpaceX mất kiểm soát khi bay qua không gian, sau đó rơi trở lại khí quyển phía trên Ấn Độ Dương gần một giờ sau khi cất cánh từ Starbase, Texas.
Tên lửa thế hệ tiếp theo của SpaceX được thiết kế để chở người và hàng hóa giữa Trái Đất, Mặt Trăng và Sao Hỏa. Tên lửa này rất phức tạp và có kích thước khổng lồ, rộng và dài hơn máy bay Boeing 747. Sau gần hai năm tiến triển đều đặn từ chuyến bay thử nghiệm đầu tiên năm 2023, đây là một năm với nhiều bước thụt lùi của Starship.
Trong hai chuyến bay thử nghiệm trước đó sử dụng thiết kế Starship "Block 2" nâng cấp, vấn đề ở hệ thống đẩy của tàu dẫn đến rò rỉ trong quá trình phóng, cuối cùng thúc đẩy tắt sớm động cơ chính của tên lửa. Trong cả hai chuyến bay, phương tiện xoay tròn mất kiểm soát và nổ tung, khiến mảnh vỡ trút xuống khu vực gần Bahamas và quần đảo Turks và Caicos.
Điều đó không lặp lại trong chuyến bay thử hôm 27/5. Động cơ chính của tàu hoạt động suốt thời gian dự kiến, đưa phương tiện vào quỹ đạo để hạ cánh xuống Ấn Độ Dương theo kế hoạch. Trong thời gian ngắn, dường như tàu sắp thực hiện thành công chuyến bay. Tuy nhiên, lần thử nghiệm này tiết lộ nhiều vấn đề hơn, ngăn cản SpaceX đạt được những mục tiêu quan trọng mà Elon Musk vạch ra trước khi phóng.
Do mất áp suất bình nhiên liệu, tên lửa bắt đầu quay chậm khi nó bay trong không gian ở độ cao hơn 160 km phía trên Trái Đất. Tình trạng mất kiểm soát này dẫn đến kết thúc sớm chuyến bay thử nghiệm của Starship. Đáng chú ý nhất trong số các mục tiêu chưa đạt được của chuyến bay là nghiên cứu hiệu suất tấm chắn nhiệt của tàu, bao gồm gạch hấp thụ nhiệt được cải tiến để chịu nhiệt độ cực hạn tốt hơn khi tàu hồi quyển.
Các kỹ sư rất muốn thu thập dữ liệu về những thay đổi của tấm chắn nhiệt vốn không thể thử nghiệm đầy đủ trên mặt đất. SpaceX hy vọng loại gạch mới sẽ bền hơn so với loại dùng trên phiên bản Starship thế hệ đầu tiên là Block 1, cho phép các tàu tương lai hạ cánh và phóng lại nhanh chóng mà không tốn thời gian kiểm tra, tân trang và thay thế viên gạch trong vài trường hợp. Đây là yếu tố then chốt trong kế hoạch của SpaceX đối với Starship, bao gồm đưa các phi hành gia lên bề mặt Mặt Trăng, sử dụng phổ biến tàu tiếp nhiên liệu trên quỹ đạo thấp của Trái Đất và thiết lập một khu định cư trên sao Hỏa, tất cả đều dựa trên khả năng tái sử dụng nhanh chóng của Starship và tên lửa đẩy Super Heavy.
Năm ngoái, SpaceX hạ cánh thành công 3 tàu Starship xuống Ấn Độ Dương sau khi chúng vượt qua hành trình hồi quyển khắc nghiệt, nhưng phương tiện hạ cánh với tấm chắn nhiệt bị hư hỏng. Sau khi chuyến bay thử nghiệm hôm 27/5 kết thúc sớm, nhóm kỹ sư phụ trách tấm chắn nhiệt của SpaceX sẽ phải chờ thêm thời gian nữa để thu thập dữ liệu cần thiết, kéo theo những thử nghiệm phát triển quan trọng khác của Starship bị đẩy lùi, chẳng hạn thực hiện chuyến bay đầy đủ lên quỹ đạo, tiếp nhiên liệu trong không gian, thu hồi và tái sử dụng tàu.
Dù chuyến bay không kết thúc như mong đợi, SpaceX đã đạt được một số tiến bộ đáng kể trong lần thử nghiệm mới này, phá vỡ chuỗi thất bại liên tiếp trước đó của Starship hồi tháng 1 và tháng 3/2025.
Điều tra của SpaceX về lần phóng hôm 16/1 kết luận, rung động có thể đã kích hoạt rò rỉ nhiên liệu và cháy trong khoang động cơ của tàu, dẫn tới động cơ tên lửa tắt sớm. Theo các kỹ sư, rung động có thể cộng hưởng với tần số tự nhiên của phương tiện, tăng cường độ rung lắc vượt quá mức SpaceX dự đoán.
Các kỹ sư tiến hành sửa chữa và phóng chuyến bay thử tiếp theo của Starship hôm 6/3 gặp rắc rối giữa lúc đốt động cơ chính của tàu. Nguyên nhân do sự cố phần cứng ở một trong những động cơ trung tâm thuộc tầng trên. Trong tuyên bố chính thức, công ty cho biết động cơ cho các chuyến bay thử nghiệm trong tương lai sẽ được gia cố mối nối quan trọng, sử dụng hệ thống lọc nitơ mới và cải tiến hệ thống thoát nhiên liệu. Thế hệ động cơ Raptor mới gọi là Raptor 3 dự kiến sẽ bắt đầu bay vào cuối năm nay với nhiều cải tiến bổ sung nhằm giải quyết cơ cấu trục trặc.
SpaceX khởi động năm nay với tham vọng phóng 25 chuyến bay thử nghiệm Starship trong năm 2025, một mục tiêu hiện nay có vẻ không thể đạt được. Tuy nhiên, trong bài đăng trên mạng xã hội X, Musk cho biết 3 tàu Starship tiếp theo có thể phóng với khoảng cách 3-4 tuần/lần. Sau đó, SpaceX dự kiến sẽ chuyển sang thiết kế Starship thế hệ thứ ba hay Block 3 với nhiều thay đổi hơn.
An Khang (Theo Ars Technica)