Ngày 12/5, Quốc hội thảo luận dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi. Điều 4 dự luật quy định nhiều loại thu nhập được miễn thuế gồm: thực hiện hợp đồng nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; thu nhập từ bán sản phẩm làm ra từ công nghệ mới lần đầu tiên áp dụng ở Việt Nam. Các khoản thu nhập này được miễn thuế tối đa không quá 3 năm.
Phó đoàn Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai cho rằng thời gian ưu đãi thuế 3 năm là chưa đủ. Hiện nay, Nhà nước đang khuyến khích đầu tư, đặc biệt trong chuyển đổi số và khoa học, công nghệ. Những lĩnh vực rất mới, đòi hỏi thời gian nghiên cứu và thử nghiệm rất dài.
Qua lấy ý kiến một số doanh nghiệp, đại biểu đoàn Hà Nội cho biết họ rất mong cơ quan soạn thảo xem xét kéo dài thời gian miễn thuế lên 5 năm đối với những lĩnh vực khoa học, công nghệ được ưu tiên như y tế, dược phẩm, công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo.
Đại biểu Nguyễn Duy Minh (Phó đoàn TP Đà Nẵng) đồng tình, cho rằng thời gian miễn thuế tối đa không quá 3 năm là quá ngắn so với chu kỳ đầu tư và phát triển của công nghệ. Chính sách này chưa đủ sức tạo động lực để doanh nghiệp đầu tư dài hạn vào các hoạt động nghiên cứu và phát triển.
Thực tế, nhiều dự án nghiên cứu và phát triển, đặc biệt là trong các lĩnh vực về năng lượng tái tạo, công nghệ cao, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo cần từ 5 đến 10 năm để hoàn thiện và thương mại hóa. Vì vậy, ông đề xuất các khoản thu nhập này được miễn thuế tối đa không quá 5 năm.
Ngoài ra, cơ quan soạn thảo nghiên cứu, thể chế kịp thời chủ trương về miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp tại Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị. Trong đó, ông đề xuất mở rộng diện được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp với khoản thu từ chuyển nhượng, phần góp vốn, quyền góp vốn vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và các dự án tự nghiên cứu triển khai của doanh nghiệp.
Cùng với đó, doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng tái tạo, quản lý chất thải, sản xuất bền vững và công nghệ thân thiện với môi trường được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp.
Đề xuất lập Quỹ phát triển khoa học và công nghệ
Tại dự luật, Chính phủ đề xuất doanh nghiệp, tổ chức, đơn vị sự nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam được trích tối đa 10% thu nhập tính thuế hàng năm để lập Quỹ phát triển khoa học và công nghệ.
Riêng doanh nghiệp nhà nước, ngoài việc thực hiện trích Quỹ theo quy định của Luật này còn phải bảo đảm tỷ lệ trích Quỹ phát triển khoa học và công nghệ tối thiểu theo quy định của pháp luật về khoa học và công nghệ.
Trong thời hạn 5 năm, kể từ khi trích lập, nếu Quỹ phát triển khoa học và công nghệ không được sử dụng, sử dụng không hết 70% hoặc sử dụng không đúng mục đích thì doanh nghiệp, tổ chức, đơn vị sự nghiệp phải nộp ngân sách nhà nước phần thuế thu nhập tính trên khoản đã trích lập và phần lãi phát sinh từ số này.
Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai cho rằng Chính phủ quy định rõ các ngành nghề, lĩnh vực ưu tiên trong việc sử dụng quỹ gắn với chiến lược phát triển khoa học công, nghệ quốc gia và các ngành mũi nhọn của nền kinh tế. "Tùy vào mỗi giai đoạn, lĩnh vực trọng tâm Chính phủ quy định, đảm bảo sự phù hợp, linh hoạt, tính kịp thời trong tốc độ phát triển như vũ bão của khoa học, công nghệ hiện nay", đại biểu Mai đề xuất.
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (chuyên trách Đoàn Lâm Đồng) có ý kiến khác. Bà cho rằng quy định tối đa 10% là chưa phù hợp với thực tế với từng loại doanh nghiệp, từng ngành nghề hoạt động.
Bà đề nghị quy định cho phép các doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp được trích lập Quỹ phát triển khoa học công nghệ là 15% thu nhập tính thuế hằng năm nhằm khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư cho nghiên cứu phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Bên cạnh đó, đại biểu nói nhiều dự án nghiên cứu khoa học từ 10 đến 15 năm vẫn chưa thành công, như nghiên cứu phát triển một số loại thuốc trong ngành y hoặc nghiên cứu các sản phẩm về máy tính. Vì vậy, dự luật cần quy định cho phép chuyển đổi quỹ doanh nghiệp chưa sử dụng hết vào những năm sau và không bị truy thu thuế nộp vào ngân sách nhà nước.
"Cần quy định cơ chế giám sát việc sử dụng quỹ một cách chặt chẽ, phòng, chống các trường hợp lạm dụng quỹ để sử dụng trái nguyên tắc hoặc tham nhũng, lãng phí", đại biểu Anh nói.
Quốc hội sẽ thảo luận hội trường dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi vào ngày 12/5 và dự kiến thông qua vào ngày 13/6.
Sơn Hà